Türkiye Petrol ve Doğal Gaz Ticaret Merkezi Olmaya Hazırlanıyor..

Avrupa’nın içine düştüğü ve giderek derinleşmesi beklenen enerji krizine kısa vadede hızlı ve kalıcı bir çözüm bulunması kolay görünmüyor. Avrupa’nın arz güvenliği, ekonomi ve siyasi gerçeklikle uyumlu bir şekilde Türkiye ile enerjide iş birliğini artırması ve diğer sorunların gölgesinden kurtarması, bu iş birliğinden sağlayacağı katkılar göz önüne alındığında rasyonel bir tercih olacaktır.

Benzer şekilde Rusya’nın da gerek TürkAkım’daki mevcut hat ve gündeme gelmesi muhtemel yeni hatlardan Avrupa’ya ilave gaz tedarikinin gerçekleşebilmesi için bu gazın Türkiye’de ticarileştirilmesi ve ihraç hakkını vermesi de en rasyonel tercih olacaktır.

Diğer gaz kaynakları ile Türkiye’nin enerji ticaret merkezi EPİAŞ’ta ticarileşerek ve Trakya’da kurulacak fiziki merkezde harmanlanarak Avrupalı alıcılara iletilmesi Rus gazı için tek ve en gerçekçi seçenek olacaktır.

TANAP’ta 16 milyar metreküplük kapasite artışı gelecek ilave Azerbaycan gazı, TürkAkım’da yeni ilave boru hatlarının inşa edilmesi durumunda gelecek ilave Rus gazı, Türkmenistan, Kuzey Irak ve Doğu Akdeniz’den gelmesi muhtemel diğer doğal gaz kaynaklarının, her şey yolunda gitse bile 4 seneye yakın bir süreye ihtiyacı olduğu gerçek.

İlk etapta TANAP’tan gelecek ilave 16 milyar metreküp, bunun 10 milyar metreküplük kısmı Avrupa'ya, 6 milyar metreküpü ise Türkiye'ye geliyor. Yapılan anlaşma ile taşınan gaz miktarı 2 kat arttırılarak 32 milyar metreküpe çıkarılmış olacak. TürkAkım 2’den Avrupa’ya giden 15,75 milyar metreküplük kısmı Avrupa'ya gidiyor. TürkAkım’da 3 ve 4’üncü hatların inşa edilmesi durumunda gelecek ilave Rus gazının ve diğer ülkelerden gelebilecek diğer tüm alternatif gaz kaynaklarının ve Türkiye’nin Karadeniz’de üreteceği gazın EPİAŞ’ta ticarileştirilmesi sağlanmalıdır. Bu şekilde bölge çok sayıda kaynaktan ve farklı giriş noktasından beslenen, en yüksek hacme sahip enerji ticaret merkezi haline gelebilir.

Türkiye, Avrupa’nın ihtiyaç duyduğu tedarik kaynağı çeşitlendirmesine bu şekilde önemli katkı sağlarken birçok farklı kaynaktan gazın fiziki ve ticari açıdan Türkiye’de paçallanması ile gaz molekülünün hangi ülkeden geldiğine bakılmaksızın Avrupa’ya güvenli ve uygun rekabetçi fiyatlarla gaz tedarikinin önünü de açacaktır.

Türkmenistan’da gerçekleştirilen Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Devlet Başkanları Zirvesinin en önemli gündem maddelerinden birisi gaz başlığı oldu. Türkmen gazının Azerbaycan üzerinden Türkiye ve Avrupa’ya ulaştırılması için üç ülke arasındaki iş birliğinin ve çalışmaların hızlanacağı görülmektedir. Türkmenistan’ın sahip olduğu doğal gaz kaynaklarının Avrupa’ya ulaştırılması imkansız değil. Hazar’ın statü sorununun çözülmesi, İran ve Rusya’nın Türkmenistan gazının Trans-Hazar boru hattı projesi ya da İran üzerinde yapılacak bir boru hattıyla Türkiye üzerinden Rusya’nın Türkiye’de kurulacak enerji ticaret merkezi üzerinden sevk edilmesi sağlanabilir.

İsrail ve Doğu Akdeniz gazının Türkiye’ye gelmesi ise ticari nedenlerden çok İsrail'deki siyasi meselelerinin çözülmesine ve karşılıklı güvenin tesis edilmesine bağlı. İsrail ile ilişkilerde olumlu seyrin devam ederek normalleşmenin bölgesel ve küresel konjonktürün de etkisiyle hızlanması ve enerjide de bir iş birliğini tekrar gündeme getirmesi sürpriz olmaz. Avrupa’nın içine düştüğü ve giderek derinleşen doğalgaz krizi; hattın izleyeceği güzergah, KKTC deniz yetki alanlarının kullanılması, KKTC'nin de tanınmasına katkı sağlayabilir.

Avrupa’nın, Türkiye’de kurulacak, tamamen Türkiye’nin kontrolünde olacak ve birçok kaynağın geldiği bir enerji ticaret merkezinden elde edeceği avantajları göz ardı etmemesi gerekiyor.

Avrupa’nın en büyük 4 doğal gaz piyasasından birisi olan, bölgenin en büyük LNG ve boru hattı giriş, iletim, dağıtım ve yer altı doğal gaz depolama kapasitesine sahip ülkesi olan, mevzuat ve düzenlemeler açısından ileri ve EPİAŞ gibi günden güne büyüyen ve oturmuş bir enerji borsasına sahip Türkiye, potansiyeli ile doğal gaz ticaretinde Güneydoğu Avrupa ve Doğu Akdeniz’in en önemli ticaret merkezi olma yolunda kısa zamanda önemli adımlar atacaktır.