Türkiye ile Libya Milli Birlik Hükümeti arasında imzalanan mutabakat zaptı

Türkiye ile Libya arasında imzalanan anlaşmanın hemen ardından Yunanistan, Fransa, Mısır ve Avrupa Birliği’nden açıklamalar geldi. Yunanistan hükümet sözcüsü de bir açıklama yaparak, "Türkiye-Libya muhtırası hukuka aykırı ve geçersizdir." dedi.

Yunanistan’ın hemen ardından geçmişten bugüne ülke yönetimini silah zoruyla ele geçirmeye çalışan Halife Hafter’e destek veren Mısır’dan geldi. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, “Görev süresi dolan Ulusal Birlik Hükümeti'nin herhangi bir uluslararası anlaşma ve mutabakat zaptı imzalama yetkisi yoktur." açıklamasını yaptı.

Doğu Akdeniz’de Rum-Yunan ikilisinin hukuksuz taleplerine koşulsuz destek veren AB’den geldi. “2019 Türkiye-Libya Mutabakat Anlaşması üçüncü devletlerin egemenlik haklarını ihlal etmekte olup Deniz Hukukuna aykırıdır ve üçüncü devletler için herhangi bir hukuki sonuç doğuramaz." denildi.

Libya Dışişleri Bakanı Necla Menguş: "Türkiye ile yaptığımız anlaşmalar, her iki ülkenin de çıkarlarını gözetiyor. Anlaşma, dünyanın petrol ve gaz sorunlarını aşmasına yardımcı olacak."

Hemen akabinde Libya Hükümet Sözcüsü Muhammed Hamuda: "Mısır ve Yunanistan'ın Türkiye-Libya mutabakat zaptı'na yönelik itirazları, Libya'nın iç işlerine müdahaledir ve kabul edilemez. Dibeybe hükümeti uluslararası alanda tanınmaktadır ve anlaşma imzalama hakkına sahiptir." dedi.

Türkiye'den, ürkiye Dışişleri Bakanlığı üst düzey heyet Libya'ya ziyarette bulundu. Bu esnada Libya'daki siyasi geçiş süreci ve ikili ilişkiler ele alınırken her iki ülkenin de Akdeniz'in münhasır ekonomik bölgesinde doğal gaz aramasını mümkün kılan bir mutabakat muhtırası imzaladı. Türk heyetin Libya ziyaretinin yanı sıra imzalanan muhtıra Yunanistan'ı ve AB'yi bir hayli tedirgin etti, eleştiriler peş peşe geldi. Türkiye Dışişleri Bakanlığı, gelen eleştiriler üzerine ''Ne düşündüğünüzün bir önemi, anlamı ve değeri yok'' açıklamasında bulundu. Türkiye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç de, iki ülke arasında imzalanan bir anlaşmaya yapılacak itirazların yalnızca uluslararası hukuku değil, BM'nin temel ilkeleriyle de çelişeceğini de sözlerine ekledi.

Hemen akabinde Türkiye ile Libya Milli Birlik Hükümeti arasında imzalanan mutabakat zaptı hakkında açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Bilgiç, "Yunanistan ve Avrupa Birliği Sözcüsü tarafından yapılan açıklamaların ülkemiz açısından hiçbir önemi ve kıymeti yoktur." Yunanistan’ın, maksimalist deniz yetki alanı talepleri ve bu çerçevede yayımladığı ruhsat sahalarıyla sadece Türkiye'nin değil, Libya’nın da meşru haklarını gasbetmeye çalıştığını vurgulayan Bilgiç, "Türrkiye - Libya ilişkilerinin daha da ilerletilmesini önleme çabalarının sonuç vermeyeceğini" belirtti.

Bilgiç, "AB, 3. ülkeler arasındaki anlaşmalar hakkında hüküm verecek bir yargı organı değil. AB’yi, AB’ye üye ülkeleri sınırlarını ve yetkilerini aşmamaya, uluslararası hukuka, BM ilkelerine uygun olarak devletlerin egemenliklerine ve eşitliklerine saygı göstermeye davet ediyoruz" dedi.

Türkiye ve Libya arasında petrol-gaz arama/sondaj/yatırımları alanında mutabakat zaptı imzalandı. Türkiye’nin Libya ile imzaladığı hidrokarbon mutabakat muhtırası Amerikan Jeoloji Enstitüsünün yaptığı araştırmalarda $30 trilyon dolarlık petrol ve doğalgaz potansiyeli olduğu iddia ediliyor.

Libya-Türkiye Hidrokarbon Mutabakat Anlaşması: Libya,Türkiye filosu tarafından uygun maliyetli ve yüksek teknolojili bir arama, sondaj ortaklığına ve kabiliyetine sahip olacak. Türk sismik ve sondaj gemileri Libya-Türkiye Münhasır ekonomik bölgelerinde sahaya iniyor.

AB, ABD, Rum-Yunan ikilisi Türkiye'nin çok akıllıca meydan okumasıyla karşı karşıya kaldılar. Bir sonraki adım: İsrail-Mısır Anlaşması?

Türkiye ile Libya arasında imzalanan Yunanistan'ı oldukça rahatsız eden ve tepkilerin gelmesine neden mutabakat muhtırasının ayrıntıları ortaya çıktı. Türkiye ve Libya'nın ortak doğal gaz aramasında 4 önemli konu bulunuyor. 4 ana başlık Türkiye ve Libya arasında stratejik ilişkiler sürecini ortaya koydu. Libyalı diplomatik kaynaklar;

1'inci maddenin "hidrokarbon alanında bilimsel, teknolojik, teknik, hukuki, idari ve ticari ikili iş birliğini güçlendirip geliştirmek" olduğunu söyledi ve imzalanan anlaşma 'iki tarafın bu alanda ulusal kanunlara uygun olarak iş birliği yapmasını' içeriyor. Bu bağlamda "iki tarafın hidrokarbon sektörlerinin geliştirilmesinin yanı sıra hukuki ve düzenleyici meselelerle, sözleşmelerle ve insan kaynaklarının eğitilmesiyle, ayrıca konuyla bağlantılı ortak konferans, seminer ve başka toplantılar düzenlenmesiyle, iki ülkenin özel ve kamusal sektörleri arasındaki ortaklığın güçlendirilmesi bağlamında deneyim paylaşımıyla ilgili bilgiler ve deneyimler paylaşılacak."

2'nci madde 'tarafların hidrokarbon kaynaklarının kullanımı ve geliştirilmesiyle ilgili projelerde, hidrokarbonun çıkarılması, taşınması, işlenmesi ve ticaretiyle ilgili projelerde, ayrıca petrol, doğal gaz, çeşitli petrokimyasallar ve petrol ürünlerinin üretimi ve ticaretinde iş birliği yapmasını, petrol ve doğal gaz piyasasının yapısı hakkında yasayla ilgili çalışmalar da dahil eğitim faaliyetleri düzenlenmesinde iş birliği' içeriyor.

3'üncü madde ise yatırımla alakalı; taraflar ortak projeler oluşturmak ve iş birliğinin sonuçlarının gizliliğini korumak için özel ve kamusal ortaklıkları güçlendirmek amacıyla ortak çalışmak konusunda anlaştı.

4'üncü madde ise Libyalı diplomatik kaynağa göre mutabakat zaptı, iki taraf arasında son yazılı ihtarın teslim alınmasıyla yürürlüğe girecek ve üç yıl yürürlükte kalacak, herhangi bir taraf iptal etmediği sürece yenilenebilecek, ayrıca mutabakat zaptının sonlandırılması, iki taraftan birinin üç ay öncesinden yazılı ihtar vermesiyle mümkün olabilecek.

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Petrol Bakanı Muhammed Avn, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada, petrol çıkma ihtimali olan bölgelerin %40’ında henüz arama faaliyeti yapılmadığını belirtmişti. Avn açıklamasında, "Söz konusu bölgelerin içinde, Libya-Türkiye Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması kapsamında Libya’nın payına düşen bölgeler de yer alıyor” ifadelerini kullanmıştı.

Türk heyetin ziyareti sırasında, imzalanan hidrokarbon muhtırasına ilişkin açıklamalarda bulunan Bakan Çavuşoğlu, "imzaladığımız hidrokarbon anlaşması hem karada hem denizde ve yetki alanlarımızda kazan-kazan anlayışıyla Türk ile Libya firmalarının birlikte araştırma, sondaj gibi iş birliğine gitmesini hedefliyor" demişti.