Petrol ve Gaz kuyusunun verimini artiran faktörler.

 

Petrol ve Gaz kuyusunun verimini artiran faktörler.

Bir doğal gaz yatağının rezervi, o jeolojik formasyonun (e) void ratio'suna(boşluk oranı) bağımlıdır, bir kuyunun verimi ise ayni formasyonun (k) permeabilitesine bağlı olmalıdır. yani E ve K en önemli parametrelerdir.

Bir rezervuarın petrol jeolojisi açısından en önemli özelliği porozite (gözeneklilik) ve permeabilitesidir (geçirimlilik) PERMEABİLİTE bir rezervuar kaya için porozitenin yanısıra permeabilitede (geçirimlilik)son derece önemli bir özelliktir.

Darcy formülüne göre Q = K (P 1 -P 2 ) A , L Q = akış oranı K = permeabilite P 1 - P 2 = numune boyunca basınç farkı A = numunenin enine kesit alanı L = Numune boyu = Akışkanın viskozitesi. Permeabilite birimi Darcy’dir. 1 cm/sn hızla 1 atm/cm basınç farkı altında geçen 1 santipoiz (cP) viskozitedeki akışkan miktarı 1 Darcy’dir. Rezervuarların çoğunda permeabilite 1 Darcy’den az olduğu için milidarcy (md) kullanılır. Ortalama rezervuar permeabilitesi 5 ile 500 md arasında değişir.

Darcy kanununun geçerli olması için formasyon içerisindeki sıvı ile kaya arasında kimyasal bir reaksiyon olmaması, akışkanın tek bir fazda olması gerekir ki bu doğada çoğu zaman gerçekleşmez. Yani olaylar çok daha kompleks olarak gelişmektedir.

Petrol ve Gaz kuyusunun verimini artiran faktörler olan permeability(geçirgenlik) jeolojik formasyon (litholojik ve stratigrafik) fiziksel özelliği,karakteristik ozellikler, jeolojik katmanlar,kuyunun basınç/sıcaklık/derinlik/çapı bir kuyunun verim belirleyicisidir; void ratio(boşluk oranı) porosity(gözeneklilik)gözeneklilik ile ilgili bir miktardır ve oran olarak tanımlanır, boşluk hacminin (akışkanlar ve hava birlikte) hacminin (hacimsel) oranı ve katı ve boşluk bileşenleri de dahil olmak üzere malzemenin toplam hacmi olarak tanımlanır ve en önemli parametrelerdir.

Başarılı bir kuyu projesi gerçekleştirmek ve inşa edebilmek için aşağıdaki hususların yerine getirilmesi gerekir:

1) Kuyunun uzun ömürlü ve verimli sağlamak için en uygun malzemeleri kullanmak.

2) Hidrojeolojik şartlardan maksimum faydayı sağlayacak sondaj ve kuyu inşa tekniklerini kullanmak.

3) Kuyunun hidrolik temel ve akifer verimini belirlerken hidrolik kuralları pratik bir şekilde uygulamak.

istenen optimum gaz üretimini kuyu sayısı belirler olmalıdır. Bir kuyunun verim belirleyicisi ise kuyu çapı ve kuyunun o formasyon içindeki derinliği ile permeabilite katsayısıdır.
örneğin MISIR'daki Zohr yatağında 2017 YILI sonunda ilk etapta 4 kuyuyla üretime geçildi simültane bir şekilde kuyu sayısı 20 adete kadar çıkarılıp üretim tedricen artırılacak ve maksimuma çıkarılacaktır. An itibariyle 14. kuyunun ticari üretimine başlandı ve projenin toplam üretim kapasitesini günde yaklaşık 2,3 milyar standart ayakküp (scf / gün) çıkarıldı.

Açık denizden bahsettiğimize göre her kuyu birbirinden bağımsız olacak borularla karaya ulaştırılmayacak,, bir platformdaki manifolta bağlanıp burdan da topluca tek boruyla karaya ulaştırılacak. bu platforma sabit platform deniyor. her kuyu birbirinden bağımsız olacak. Bir veya iki platformdaki manifolta bağlanarak buradan da tek boruyla karaya LNG terminaline gönderilecek. Karaya ulaştırılan doğal gaz bir arıtma tesisinde işleme tabi tutularak impuritelerden arındırıldıktan sonra doğal gaz halinde pazarlanacak.

Mesela İsrail'deki Tamar sabit platformdur. Hem platformlarda gaz proses yapma imkani var hemde karaya ulaştırma imkanı var ayrıca biraz pahalı teknoloji olan FLNG/FPSO(Yüzer Üretim, Depolama ve Boşaltma-Yüzen sıvılaştırılmış doğal gaz) gemiler var. MISIR'daki Zohr GAZ SAHASINA en ekonomik uygunlukta olan Mühendislik Tasarımı modelinde karaya borularla LNG terminaline gazın platformlarda proses yapılmadan sevkiyat olacak şekilde inşa ettiler.

DipNot - Sondaj sonucu için Teamül; gaz bulunursa, testlerin yapılması ve sonuçlara göre kabaca bir rezerv ilanıdır.