TANAP ve Türk Akımı ile Türkiye Merkez Olma Yolunda Büyük Bir Adım Atıyor - 1

Türkiye, kendi enerji güvenliğini geliştirirken aynı zamanda doğal gaz için uluslararası bir fiziki merkez olma arzusuna sahiptir. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesinde Türkiye'nin iç talep ve piyasa düzenlemeleri, mevcut ve yeni arz kaynakları ile iç ve dış ekonomik, düzenleyici ve politik faktörler etkileşim halindedir. Piyasa gelişmeleri izin verirse Türkiye, ülkenin batısı üzerinden Rus gazı için bir merkez haline gelebilir ve Orta ve Doğu bölgelerine de hizmet verirken Orta Asya ve Orta Doğu'dan gelen bir gaz merkezi haline gelebilir.

Bir ülke veya bölge için enerjinin jeopolitiği, coğrafi konumu ve arz, transit veya enerji talebindeki rolü ile tanımlanır. İki kıta arasında stratejik bir konumda bulunan Türkiye, önemli bir petrol ve gaz transit ülkesidir, kendi ithalat bağımlılığının yanı sıra, bölgesel enerji güvenliği

Halihazırda Azerbaycan ve Kürt petrolü ülkenin doğu kısmından Akdeniz yoluyla Ceyhan'a taşınmaktadır. Rus ve Azerbaycan petrolleri, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı'ndan geçerek Batı pazarlarına ulaşıyor. Doğal gaz Rusya, İran ve Azerbaycan'dan geliyor, ancak şimdiye kadar sadece ev içi kullanım için. Orta Asya'daki eski Sovyet cumhuriyetlerinden gelen bir miktar doğal gaz da Rusya üzerinden iletilmiştir. Avrupa Birliği (AB) için, doğal gaz arzını çeşitlendirmek ve Rusya'nın bir üretici ve transit ülke olarak rolünü azaltmak önemli olmuştur.

👉 Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.(EPİAŞ) sadece Türkiye’nin değil bölgemizin de doğal gaz piyasası için yeni bir borsa.Türkiye’nin Vadeli Doğal Gaz Piyasası, 1 Ekim 2021'de , sahip olduğu piyasa işletim lisansı çerçevesinde enerji piyasalarını kurmak, işletmek ve geliştirmekle görevlidir. EPİAŞ, enerji piyasalarını eşit taraflar arasında ayrım gözetmeden etkin, şeffaf ve güvenilir bir yapıda işleterek; sürdürülebilir, öngörülebilir ve adil bir piyasa ortamını, piyasa katılımcıları için sağlamaya devam etmektedir. EPİAŞ’ın başarılı bir şekilde kurulması ürün çeşitliliği ve işlem hacmiyle likiditenin en üst düzeye ulaştığı, piyasa birleşmeleri yoluyla ticaret yapılmasına imkan tanıyan bir enerji piyasası işletmecisi olmaktır. EPİAŞ Türkiye’nin Kuzey Afrika, Orta Doğu, Kafkasya ve Doğru Avrupa’yı kapsayan coğrafya için doğal gaz ticaretinde bir çekim merkezi olması hedefine ulaşmak adına büyük önem taşımaktadır.

Azerbaycan'dan Türkiye, Yunanistan ve Arnavutluk üzerinden İtalya pazarına Güney Gaz Koridoru (TANAP) olarak adlandırılan Hazar doğalgazı 2020'den itibaren akmaya başladı. Daha sonra İsrail dahil Orta Asya ve Ortadoğu'dan doğalgaz projeleri geldi. ve Kıbrıs, bir pazar ve/veya bir pazar olarak Türkiye'ye giden Güney Gaz Koridoru (TANAP) üzerinden yönlendirilebilir ve/veya Rusya'nın Güney Akımı projesi, Türkiye'yi Novorossiysk'ten Karadeniz üzerinden Bulgaristan'a geçerek Nabucco'ya rakip olarak görüldü.

TANAP, Türkiye için hem kendi talebini karşılamada hem de bir geçiş merkezi olma yolunda önemli bir rol oynayabilir. TANAP'ın kapasitesi üç aşamada genişletilebilecek 31 milyar metreküp/yıl olacaktır.

Ana konu, şu anda tamamı Şah Deniz 1 ve Şah Deniz 2 için rezerve edildiğinden SCP'nin kapasitesini artırıp artırmayacağı ve kabul edilebilir fiyatlandırma ortamı ve pazarlama düzenlemelerinin olup olmayacağı olacaktır. Güney Gaz Koridoru'na (TANAP) yönelik gelecekteki potansiyel arzlar ayrıca Orta Doğu, Orta Asya ve Doğu Akdeniz'deki bazı ülkeleri içerir ve Orta Doğu'daki bazı ülkeleri içerir.

Güney akıntısının 2014 yılında kısmen AB mevzuatı nedeniyle iptal edilmesinden sonra, Türk akımı (ayrıca Karadeniz üzerinden) Rus alternatifi haline geldi. Rus gazı artık Bulgaristan yerine Türkiye'nin batısına ulaşarak sadece AB pazarları için değil, aynı zamanda doğrudan Türkiye pazarı için de rekabet etmeye devam etmelidir.

Doğal gaz projeleri, Türkiye'nin iç talebini karşılamak için değil, aynı zamanda Türkiye'yi bir yanda Orta Doğu, Orta Asya, Rusya ve Akdeniz'deki üreticiler arasında önemli bir uluslararası ve bölgesel geçiş ülkesi ve fiziksel bir merkez haline getirme potansiyeli açısından önemlidir. diğer yanda AB.

Ancak, hem Rusya'nın Karadeniz denizaltı projeleri hem de SGC'nin Türkiye'ye yayılması için sermaye maliyetleri önemli. En başından beri, kârlı olmaları için büyük miktarda doğal gaza ihtiyaçları var. Birleşik AB-Güney ve Türkiye pazarında, en azından kısa ve orta vadede projelerden sadece birine yer olabilir. Türk Akımı'nın ilk adımının gerçekleştirilmesi, öncelikle İstanbul bölgesinde pazar ele geçirme ile ilgili Türk-Rus ikili anlaşmalarına ve altyapı yatırımlarına (örneğin denizaltı boru hatları) bağlıdır.

Türkiye'nin artan doğal gaz talebi, coğrafi konumu ve Avrupa için bölgesel bir enerji merkezi olma arzusu, ülkenin jeoekonomik stratejisinin ön saflarında yer almaktadır. Sonuç, dış ilişkileri ve daha fazla tarafın jeopolitik değerlendirmeleri, iklim değişikliği, teknolojik atılım ve ayrıca yerel düzenleyici, finansal, politik ve lojistik kısıtlamalar hakkındaki uluslararası söylem ile güçlü bir şekilde bağlantılıdır.

Türk hükümeti, serbestleştirilmesi ve rekabetçi bir iç pazar yaratılması ve doğal gaz arz güvenliğinin sağlanması da dahil olmak üzere bir dizi stratejik hedef belirlemiştir. Ayrıca, devlet bütçe açığını ve BOTAŞ'ın kayıplarını en aza indirgemek ve kademeli olarak ortadan kaldırmak ve riskleri ve yatırım sorumluluklarını devletten özel şirketlere kaydırmak istiyor. Aynı zamanda, Doğu'dan Batı'ya hidrokarbon akışları için bir köprü rolü oynayarak Türkiye'yi uluslararası bir doğal gaz ticaret merkezine dönüştürmek istiyor.

BOTAŞ'ta altyapı sorunları ve kapasite kısıtlamaları

Doğal Gaz Piyasası Kanunundaki sistem ve yasal sınırlamalar duruma meydan okuyor.

Mevcut Doğal Gaz Piyasası Kanunu süreci kısıtlamaktadır, çünkü BOTAŞ kanuna göre yeni sözleşmeler imzalayamaz veya süresi dolan sözleşmeleri yenileyemez. Ayrıca özel şirketler BOTAŞ'ın halihazırda ithalat yaptığı ülkelerden doğal gaz alamamaktadır.

Özel şirketler için bir diğer engel de Türkiye'de sübvansiyonlu doğal gaz fiyatıdır, çünkü hanelere devlet sübvansiyonlu fiyatın altında doğalgaz satmak zorunda kalırlar. Yenilenmiş bir Doğal Gaz Piyasası Kanunu, altyapıda ithalatçılar ve yatırımcılar için daha güvenli hale getirmek için likit bir piyasa oluşturmalıdır.

BOTAŞ'ın ve özel şirketlerin üstlendiği roller de daha net ve şeffaf hale getirilmeli ve düello fiyatlandırma sisteminin ayrımcı kısımları kaldırılmalıdır. Güney Gaz Koridoru (TANAP) için bu, gelişmelere yön veren mevcut hükümetler arası ilişkilere ek olarak daha esnek işletmeler arası ilişkiler olasılığını artırabilir. Türkiye içinde ve ayrıca Türk ve yabancı tedarikçiler arasında daha iyi bir işletmeden hükümete ilişkide, ilişkiler karşılıklı ekonomik çıkarlara dayanabilir ve dolayısıyla karşılıklı bağımlılıktan kaynaklanan siyasi risk azaltılabilir.

Böyle bir yaklaşım aynı zamanda İsrail ve Kıbrıs gazını boru hattı yoluyla Türkiye pazarına ve Güney Gaz Koridoru'na (TANAP) Türkiye'nin AB ile bir NATO üyesi olarak ABD arasında denge kurma stratejisini ve Rusya ve Orta Doğu, Orta Asya ve Akdeniz'deki ülkeler ise doğal gaz tüketicisi ve transit ülke olarak rollerinin ölçeği ve kapsamı açısından önemlidir.

Rusya'nın Ukrayna'ya müdahalesi, Suriye krizleri ve Arap baharı, Türkiye'nin artan ihtiyaçlarını karşılama kabiliyetini ve Avrupa'nın enerji köprüsü olma hırsını etkileyen daha geniş jeopolitik gelişmelerin yüksek profilli örneklerinden sadece birkaçı.

 Türkiye Doğu ile Batı arasında uluslararası bir gaz merkezi mi olacak? Güney Gaz Koridoru'nun (TANAP) 2018'de ilk aşaması devreye girdiğinde bile, 10 milyar metreküp/yıl, Türkiye'yi nispeten kısa vadede bir merkez haline getirmek için çok küçük bir pazar payını temsil ediyor. Uzun vadede olasılığı engelleyebilecek pazar değişiklikleri var.

Birincisi, AB'ye önemli miktarda gaz ihraç etme potansiyeli var. sadece AB pazarının gerçekten daha fazla gaz arzına ihtiyacı varsa.

İkincisi, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kaya gazı devrimi ve LNG ticaretinin yaygınlaşması, doğal gazın jeopolitiğini ve Türkiye'nin coğrafi konumunun önemini değiştirebilir. LNG nakliye kapasitesinin önemli ölçüde genişlemesi ve LNG'yi alan yeniden gazlaştırma terminalleri (AB'de), doğal gazı küresel bir emtia olma eşiğine getiriyor. Kara ile çevrili olmayan devletler boru hattı taşımacılığına daha az bağımlı hale gelir ve konvansiyonel doğal gaz tedarikçilerinin (Rusya, Azerbaycan ve diğerleri gibi) ve transit ülkelerin (Türkiye gibi) rolü ve stratejik konumu zayıflayabilir. Amerika, Avrupa ve Asya'daki bölgesel gaz fiyatları ve sözleşme formülleri, ikili sözleşmelerde üzerinde anlaşmaya varılmak yerine yakınsayabilir ve piyasa tarafından belirlenebilir.

Türkiye'nin bir doğal gaz merkezi olarak konsepti hâlâ gündemde olabilir, ancak yalnızca orta ve uzun vadede.. doğal gaz sektörü, meyve vermeyen görkemli altyapı projelerinin ve iddialı temaların hakimiyetinde olma eğilimindedir. Yerel enerji piyasasının ticari, finansal, düzenleyici ve altyapı sorunları çözülürse, altyapının genişletilmesi ve Doğu-Batı transit ülke Güney Gaz Koridoru (TANAP) olarak potansiyel rolün adım adım genişletilmesi daha olasıdır. Mevcut boru hattı doğal gaz tedarikçileri Rusya, Azerbaycan ve İran ile 2020'lerde sona eren sözleşme yenilemeleri önemlidir, ancak fiyat belirsizliği ve süregelen piyasa liberalizasyonu, yeni doğal gaz tedarikçileri, LNG ve siyasi gelişmeler ithalat resmini daha açık hale getirmektedir. Ayrıca BOTAŞ'ın doğal gaz iletim sisteminin kapasitesi altı giriş noktasının tamamında sınırlıdır. Örneğin Rusya'dan Kuzeybatı güzergahında herhangi bir arz kesintisi meydana gelirse, bu doğal gazı diğer ithalat yönlerinden, örneğin doğudan (Azerbaycan veya İran) ikame etmek mümkün olmayacaktır.