Doğu Akdeniz'de Üçlü İttifak ve "Enerji" zirvesi..

Güney Kıbrıs Rum Kesimi, Yunanistan ve Mısır liderlerinin katılımıyla gerçekleştirilen 3’lü enerji zirvesine ev sahipliği yaptı. Güney Kıbrıs, Yunanistan ve Mısır "Enerji" zirvesi kapsamında Lefkoşa’da bir araya geldi.3'lü "Enerji" işbirliği zirvesinden;
1- Doğu Akdeniz’deki gaz kaynaklarının Avrupa’nın arz güvenliği noktasında alternatif bir seçenek olacağı,
2- Kıbrıs’ta yapılacak gaz üretiminin inşa edilecek bir boru hattı ile Mısır’a sevk edilerek, LNG olarak ihraç edileceği,
3- Bu kapsamda ilk fazda 7,3 milyar m3/yıllık bir hacmin sevkiyatının düşünüldüğü vurgulandı.
Ayrıca,Aralık ayında İtalya’nın da katılımı ile düzenlenecek toplantıda; Mısır – Kıbrıs – Girit – Yunanistan – İtalya güzergahında bir boru hattı yapımının değerlerlendirileceği vurgulandı.
Aralık ayında İtalya’nın da katılımı ile düzenlenecek toplantıda; Mısır – Kıbrıs – Girit – Yunanistan – İtalya güzergahında bir boru hattı yapımının değerlerlendirileceği konusu ise zaten bir ütopyadır. Yani daha önce çok dillendirilen Nabucco gibi tutarsız bir hayaldir.
* Bu tarz iyi niyet toplantıları da önceden olduğu gibi bundan sonra da yapılmaya devam edecektir.
* Fakat ekonomik ve teknik tabana oturmayan politik söylemler hiç bir zaman hayata geçmeyecektir.
* Ya da ekonomik koşulların sağlanması için birinin finansör olarak zarar etmeyi kabul etmesi gerekecektir.Böyle durumların da örneğine kolaylıkla rastlamak mümkün değildir.
Kıbrıs, İtalya, Yunanistan ve İsrail siyasi SHOW yaparlar.
* Avrupa doğalgaz piyasası Rusya'nın tekeli altındadır.
* Avrupa’da ihtiyaç duyulandan daha fazla doğal gaz vaR.
* ABnin gaz sevkiyati krizde degil.
* Orta vadede seçeneklerini çe$itlendirmeye ihtiyacı yoktur.
* Doğu Akdeniz doğal gazı Rus GAZPROM'a 100 sene daha alternatif olamaz.
Doğu Akdeniz yapılan keşifler, potansiyel beklentileri, üretim ve ihraç kapasiteleri dikkate alındığında, hiç bir zaman Avrupa için Rusya’ya bir alternatif olamayacaktır!
Bu bölgeden Avrupa’ya ulaşabilecek somut kaynaklar:
1- Yaklaşık 2022 – 2032 yılları arasında ortalama 15 milyar m3/yıl seviyelerindeki Mısır’ın LNG fazındaki gaz ihraç potansiyeli,
2- Türkiye’nin şartları kabul edildikten sonra; İsrail’in 2020 – 2035 yılları arasındaki 3/5 milyar m3/yıllık bantta seyreden gaz ihraç potansiyeline Afrodit’in de eklenmesi durumunda, Türkiye üzerinden nakledilebilecek yaklaşık 5 milyar m3/yıllık toplam gaz tedariği olarak değerlendirilebilecektir.
3- Henüz Lübnan’da keşif yapılmamıştır. Ve mevcut siyasi atmosfer,sona yaklaşılan ihale sürecinin ve aramacılık faaliyetlerinin de yine ötelenebileceğini göstermektedir.
4- Kıbrıs’ın Zohr sahasının Kuzeyinde hedeflediği bölgelerde de potansiyel düşüktür.
Yani Doğu Akdeniz’in Avrupa için bir alternatif olacak durumu söz konusu değildir.
Kıbrıs’ta Afrodit sahasında yapılacak üretimin Mısır’daki LNG tesislerinden ihracına gelince:

Afrodit sahası bir "kuru gaz" sahasıdır. Yani bu sahadan elde edilecek üretimi LNG’ye dönüştürmek hayli maliyetlidir. Zaten bu maliyetler kurtardığı VARSAYILIRSA saha ekonomik olarak üretilebilir olduğu söz konusu olsaydı, bu tarz girişimler çoktan başlayacaktı(Kaldı ki, bu sahada Kuzey Kıbrıs’ın da hakkı bulunduğu için, Türkiye’nin olaya müdahalesi de söz konusu olabilecektir)
Afrodit sahasının üretimi; ifade edildiği gibi bir boru hattı ile Mısır deniz alanlarındaki bazı mevcut deniz altı tesislere bağlanılarak, Mısır’a sevk edilse ve buradan LNG olarak ihraç edilmek istense dahi:
* Bu gazın gelebileceği yıldaki tesislerin durumlarının, gaz fiyatlarının ve piyasa koşullarının incelenmesi gerekecektir.
* Mısır’ın şu anki keşfedilmiş sahalarını geliştirme planları yaklaşık olarak başarılı olursa, zaten terminalde boş LNG ihraç kapasitesi olmayacaktır.
* Şu an atıl duran tesisleri Mısır önümüzdeki yıllarda kendisi için kullanacaktır.
* Zaten ortada bir boş kapasite olsaydı, bu kapasiteyi kullanmayı çok önceden İsrail planlıyordu. Fakat Zohr sahasının keşfinden sonra İsrail de farklı opsiyonları çalışmaya başladı.
* Mısır’a ulaşan gaz Mısır iç piyasasında değerlendirilse; (ki, Afrodit’in geliştirilerek üretime alınması için 2025 yılından bahsedebilirim) o dönemde Mısır’ın zaten iç üretiminin fazlalık vereceği, çok daha ucuza kendi gazı varken, pahalıya Afrodit gazını almayacağı yaklaşımına rahatlıkla ulaşılabilecektir.
Demek ki, bu söylem ve seçenek de tutarlı değildir.
Kaldı ki, Mısır geliştirme senaryolarının çoğunda başarısız olsa ve bu sayede ortada boş LNG kapasitesi olsa dahi; ilgili yıllarda ABD’nin de LNG hamleleri neticesinde tahmin edilen piyasa fiyatlarında Afrodit gazının bu güzergahtan geçerek LNG olarak rekabet edebilmesi pek de mümkün görülmemektedir.
İlk kapsamda 7,3 milyar m3/yıllık bir sevkiyat düşünüldüğüne gelince:
* Böyle bir ihracat olmayacağını yukarda ifade etmiş olsam da; Afrodit sahasının daha öncelerde yıllık 10 milyar m3’ler seviyesinde üretim yapacağını ifade ettiğim döneme nazaran, en azından daha tutarlı bir rakam ortaya koyulmuştur.
* Bu daha önce ortaya koyduğum Afrodit sahasının muhtemel üretim projeksiyonu ile tutarlı sayılabilecek bir yaklaşımdır.
* Tabiki ortadaki tek keşif budur ve ikinci faz olmayacağı için ilk fazdan bahsetmek de bilimsel değildir.
* Kaldı ki, bu fazın da bu şekilde gerçekleşmeyeceğini rahatlikla söyleyebilirim.
Fiyat sorunu hala ekonomik ve ticari sınırlama olacaktır. Doğu Akdeniz doğal gazı ve Afrodit gazının, Avrupa'daki ortalama yıllık doğal gaz fiyatında, 5 $ / mmBTU civarında olan fiyatlarla Avrupa'ya nasıl ulaşabileceğini ve rekabet edebileceğini tahmin edebilmek zordur. Gaz keşfetmek değil önemli olan daha pahalı gazın alıcı bulması zor olacak.