AB doğal gazı nereden ithal ediyor?

AB doğal gazı nereden ithal ediyor?

AB, doğalgaz ihtiyacının %46,8'ini Rusya'dan, %20,5'ini Norveç'ten, %11,6'sını Cezayir'den, %6,5'ini ABD'den, %5'ini Katar'dan, %2'sini Libya'dan, %2'sini Nijerya'dan, %2'sini Mısır'dan ve %3'ünü TANAP üzerinden ithal ediyor.

TANAP için ilk ve tek önemli arz kaynağı olan Azerbaycan Hazar'daki Şah Deniz II projesi, TANAP gaz üretimine başladı ve 2022 yıl sonuna kadar 16 milyar metreküp/yıl'lık en yüksek üretimine ulaşacak. Avrupa'nın TANAP yoluyla toplam talebinin %3'ünden  fazla olmayan yaklaşık 10 milyar metreküp alacağı; ve Azerbaycan gazı, Güneydoğu Avrupa'da ve Türkiye'de Avrupa'nın büyük pazarlarından daha önemli olacaktır. Siyasi liderler TANAP'ın 2022 sonrası beklentilerini çok parlak renklerle desteklemeye devam ederken, Hazar bölgesi, Kafkaslar, Türkiye ve Avrupa'daki pazar dinamikleri umut verici.

TANAP'a siyasi destek arttıkça, TANAP'ın başarısı için ticari koşullar önemli ölçüde iyileşiyor. 2030'a kadar tahmin edildiği gibi, koridor büyük olasılıkla Avrupa'nın gaz dengesine önemli ölçüde katkıda bulunacaktır. TANAP'ın potansiyel arz kaynaklarını (Azerbaycan, Türkmenistan, İran, Kuzey Irak ve muhtemelen İsrail de dahil olmak üzere) Kafkaslar ve Türkiye'deki koridorun gelecekteki gelişimini etkileyecek talep ve ulaşım konularını ve TANAP gazının Avrupa pazarındaki diğer tedarikcilerle rekabet etmesi hangi koşullar altında üretileceğini değerlendirmektedir. 

Rusya'nın AB talep ithalatındaki payı 2021 4. çeyrekte %45 oldu. 2021'de 4. çeyrekte AB gaz tüketimi, ısıtma ve güç talebinde yıllık %7,6 arttı

Avrupa'nın Ukrayna-Rusya krizinde Rus gazına karşı diğer tedarikçilerden seçenekleri bir kez daha belirsizdi. Avrupa'nın Rusya'dan ithal edilen doğal gaza olan bağımlılığı, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle yeniden keskin bir bilinmezliğe dönüştü.

Avrupa Birliği 2020'de 540 milyar metreküp (bcm) tüketen büyük bir doğal gaz tüketicisidir. Avrupa'nın yerli üretimi, büyük ölçüde küresel bazda en büyük gaz üreten ülkelerden biri olan Norveç'in önemli miktarda üretimi sayesinde 2020'de talebin beşte ikisinden fazlasını karşılayabilirdi. 

Avrupa Birliği, gaz tüketimi 2021'de artarak 552 milyar metreküpe (bcm) yükseldi. Bununla birlikte, kısmen enerji sektöründe 2022'den itibaren tahminen %6 düşebilecek olan gazın daha az yanması nedeniyle talebin bu yıl azalarak 527 milyar metreküpe  düşmesi bekleniyor.

2021'de Avrupa Birliği, Rusya'dan 155 milyar metreküp doğalgaz ithal ederek, AB gaz ithalatının yaklaşık %47'sini ve toplam gaz tüketiminin %41'ine yakınını oluşturdu. Avrupa'nın net sıfır hedeflerine yönelik ilerleme, zaman içinde doğalgaz kullanımını ve ithalatını azaltacaktır, ancak bugünkü kriz, Rusya'dan yapılan ithalat ve bunları düşürmek için yakın gelecekte daha fazla neler yapılabileceği konusunda birçok soruyu gündeme getiriyor.

Artık kimse bir yanılsama içinde değil. Rusya'nın doğal gaz kaynaklarını ekonomik ve siyasi bir silah olarak kullanması, Avrupa'nın önümüzdeki kış Rusya'nın gaz arzı konusunda önemli belirsizliklerle yüzleşmeye hazır olması için hızlı hareket etmesi gerektiğini gösteriyor. Avrupa'nın Rusya'nın enerji piyasalarındaki baskın rolünü hızla azaltması ve alternatifleri mümkün olduğunca çabuk artırması gerekiyor.

Rus gazına olan bağımlılığı azaltmak, enerji piyasaları ve güvenlik konusunda güçlü uluslararası diyalogun yanı sıra birden fazla sektörde uyumlu ve sürekli bir politika çabası gerektiren AB için kolay olmayacak. Avrupa'nın politika tercihleri ile daha geniş küresel piyasa dengeleri arasında birçok bağlantı vardır. Alternatif boru hattı ve LNG ihracatçıları ve diğer büyük gaz ithalatçıları ve tüketicileri ile güçlendirilmiş uluslararası işbirliği kritik olacaktır. Hükümetler, endüstri ve tüketiciler arasındaki açık iletişim de başarılı uygulama için önemli bir unsurdur.

Avrupa Birliği üyesi ülkeler (AB-27) ve Birleşik Krallık tarafından ithal edilen tüm LNG'nin %26'sını oluşturan ABD, 2021'de Avrupa'nın en büyük LNG kaynağı oldu, onu %24 ile Katar ve %20 ile Rusya izledi. Ocak 2022'de ABD, ay boyunca Avrupa'ya yapılan tüm LNG ithalatının yarısından fazlasını sağladı.

2021'de Avrupa'nın sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) arzının büyük bir kısmı Amerika Birleşik Devletleri, Katar ve Rusya'dan geldi. Bu üç ülke bir araya geldiğinde, Avrupa'nın toplam LNG ithalatının neredeyse %70'ini oluşturuyordu. 

ABD'den Avrupa Birliği ülkelerine ve Birleşik Krallık'a LNG ihracatı Kasım 2021'de günde 3,4 milyar fit küpten (Bcf/d) Ocak 2022'de 6,5 Bcf/d'ye yükseldi. ABD Enerji Bakanlığı'nın LNG nakliye verilerine dayanan LNG Aylık rapor tahminlerine göre, LNG'nin çoğu ABD'den bugüne kadar aylık olarak Avrupa'ya sevk edildi.

İngiltere büyük miktarlarda doğal gaz üretmeye devam ediyor; Birleşik Krallık yerli üretimi 2020'de talebin yarısından fazlasını karşılayabilirdi. Avrupa ülkelerinin arz endeksine bakıldığında, Birleşik Krallık, önemli ölçüde yerli üretim ve çeşitli ithalat kaynakları sayesinde çeşitlilik ve arz güvenliği açısından en yüksek puan alan üçüncü ülke oldu. Kapsamlı bir boru hattı ağı, Avrupa genelindeki gaz ticaretinin çoğu için altyapı sağlar. Ancak, son yıllarda Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG), hem İngiltere hem de Avrupa gaz piyasalarının dengelenmesinde önemli bir rol oynamaya başlamıştır. 2021'de ithalat, Avrupa ve İngiltere talebinin sırasıyla %51 ve %58'ini karşıladı.