Brent Petrol Nedir? Nereden Çıkarılır?

Brent petrol, dünya petrol piyasalarının belirleyici unsurlarından biri olarak yüzyıllardır varlığını sürdürmektedir. İsmini, İngiltere’ye ait Shetland Adaları yakınlarında bulunan petrol sahasından alan Brent petrol, Kuzey Denizi‘nde bulunmaktadır. Hem hafif hem de tatlı olması, Brent petrolü diğerlerinden ayıran en önemli özelliklerdir. 

Brent petrol sadece yakıt piyasalarında üretim/tüketim kaynağı olarak değil, aynı zamanda petrol fiyatlarının belirlenmesinde de kilit rol oynamaktadır. Bu yüzden vadeli işlem sözleşmeleri ve petrol fiyat endeksleri gibi ticari araçlarda da sıkça kullanılmaktadır.

BRENT PETROL NEDIR?

Brent petrol, dünya petrol piyasası için otorite teşkil eden yakıt türüdür. Kuzey Denizi’nden çıkarılır. İçerdiği %0.37 oranındaki sülfür sebebiyle işlenmesi kolay ve hafiftir. Petrolün düşük seviyede sülfür içermesi kalite durumunu yükseltir. Çünkü rafineriler için düşük sülfürlü petrolden yakıt elde etmek daha kolaydır. Rafineride işlenmesi kolay olduğundan tatlı petrol sınıfındadır.

Brent ismi, İskoçya’nın Shetland havzası adıyla bilinen bölgede bulunan ve Kuzey Denizi’nde yer alan 5 farklı tektonik tabakanın baş harflerinden gelmektedir: Broom, Rannoch, Etieve, Ness ve Tarbat.

Petrol fiyatlarının belirlenmesinde kaynağın bulunduğu lokasyon oldukça önemlidir. Brent petrol nakliyesi doğrudan deniz üzerinden yapılmaktadır. Yani üretimi hızlı ve ucuz olan ürün daha avantajlıdır.

BRENT PETROL’ÜN ÖNEMI

Özellikle Ukrayna-Rusya arasında başlayan savaş sonrası petrol fiyatları artış göstermiştir. Dünyadaki petrol anlaşmalarının %65’ten fazlası Brent petrole dayalıdır. Günümüzde 150’den fazla petrol türü olsa da her ülkenin çıkardığı petrolün kalitesi farklı olduğundan fiyatlar da farklılık göstermektedir.

Brent petrolün dışında dünya piyasasında kabul gören ve rafineriler tarafından işlenen diğer petrol türleri WTI (Western Texas Intermediate) ve Umman petrolüdür. WTI, New York Ticaret Borsası NYMEX ve Chicago Ticaret Borsası CME’de işlem görmektedir. Brent, Intercontinental Exchange ICE’de ve Umman petrolü de Dubai Mercantile Exchange DME’de yer almaktadır.

Ortadoğu ülkelerinden çıkarılan petrol yüksek sülfürlü, ağır ve yoğun kıvamlıdır. Bu bölgeden çıkartılan petrol genel olarak Umman petrolü olarak adlandırılmaktadır ve tuzlu petrol sınıfındadır. Teksas petrolü ise ABD’de Batı Teksas eyletinden çıkarılmaktadır. Umman petrolüne göre daha hafiftir ve tatlı petrol sınıfındadır. Ayrıca, çıkarım maliyeti Brent petrole göre daha yüksektir. Bu sebeple bir miktar daha pahalı ve kalitelidir. ABD petrol ihtiyacının yaklaşık %40’ı buradan karşılanır.

Petrol de diğer fosil yakıtlar gibi bir gün tükenecektir. Bununla birlikte üretici ülkelerin politikaları, stok miktarları, petrol şirketlerinin yatırım politikaları ve savaş gibi durumlarda, ulaşılması zorlaşan her şeyde olduğu gibi Brent petrol fiyatının da yükselmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Fakat bu durumun asıl etkisi gelişmekte olan ve hızla üretime ihtiyaç duyan ülkelerde ortaya çıkmaktadır. Buna rağmen petrol ihraç eden ülkelerin ise bu durumdan kazançlı çıkacağını söyleyebilirim.

Brent Hikayesi

Shetland Adaları'nın kuzeydoğusunda bulunan Brent petrol ve gaz sahası, 40 yıldır İngiltere'nin son derece başarılı petrol ve gaz endüstrisinin temel taşı olmuştur. Binlerce iş yaratmış ve sürdürmüş, milyarlarca sterlin vergi geliri sağlamış ve İngiltere'ye önemli miktarda petrol ve gaz sağlamıştır.

Brent sahası, İskoçya'nın kuzeydoğu kıyılarında, Shetland Adaları ile Norveç'in ortasında yer almaktadır. Kuzey Denizi'ndeki en büyük sahalardan biridir ve dört büyük platform tarafından hizmet verilmektedir: Alpha, Bravo, Charlie ve Delta. Her platformun su hattının üzerinde görülebilen ve konaklama bloğunu, helikopter pistini ve sondaj ve diğer operasyonel alanları barındıran bir 'üst tarafı' vardır. Üst taraflar, 140 metre suda duran ve üst tarafları deniz tabanına sabitlemeye yarayan çok daha uzun destekleyici yapılar veya 'bacaklar' üzerinde durmaktadır.

Shell tarafından işletilen Brent sahası 1971'de keşfedildiğinde, Kuzey Denizi'nin Birleşik Krallık sektöründe yapılan en önemli petrol ve gaz keşiflerinden biriydi. O zamanlar sahanın beklenen ömrü en fazla 25 yıldı.

Sahanın eşit ortakları Shell ve Esso Exploration and Production UK (Esso) tarafından 1990'larda yapılan sürekli yatırım ve yeniden geliştirme, sahanın ömrünü orijinal beklentilerin çok ötesine uzattı. Üretim 1976'da başladığından beri, sahadan elde edilen gelirin üçte ikisi hükümete vergi olarak ödendi - bu da 20 milyar sterlinden (bugünün parasıyla) fazla bir miktara denk geliyor.

Bugüne kadar, Brent sahası yaklaşık üç milyar varil petrol eşdeğeri üretti. Saha, 1982'deki zirve döneminde günde yarım milyondan fazla varil üretiyordu. O yılki üretimi, Birleşik Krallık'taki tüm evlerin yaklaşık yarısının yıllık enerji ihtiyacını karşılayacaktı.

• Kuzey Denizi Geçiş Otoritesi'nin 2022 sonu itibarıyla kanıtlanmış ve muhtemel (2P) Birleşik Krallık Kıta Sahanlığı rezervleri tahmini 4,0 milyar varil petrol eşdeğeri olup, 2020 sonu itibarıyla 0,4 milyar varil petrol eşdeğeri daha düşüktür.

• 2022'de yaklaşık 490 milyon varil petrol eşdeğeri üretildi, ancak 2P rezervlerine yalnızca yaklaşık 40 milyon varil petrol eşdeğeri eklendi; bu da %9'luk bir rezerv değiştirme oranına denk geliyor. Covid-19 salgını nedeniyle sektördeki faaliyetlerin azalmasına rağmen, 1 yeni saha geliştirme ve 6 saha geliştirme planı ekine onay verilmesiyle 150 milyon varil eşdeğeri olgunlaştırıldı.

• Birleşik Krallık'ın koşullu kaynak seviyesi, keşfedilen gelişmemiş kaynakların 6,4 milyar varil petrol eşdeğeri olduğu merkezi bir tahminle önemlidir. Bu kaynağın çoğu olgun gelişmiş bölgelerdedir ve geliştirme için değerlendirilmektedir. Koşullu kaynakların olgunlaşması, Birleşik Krallık'ın petrol kaynaklarının sürekli geliştirilmesi için önemli bir fırsat sunmaktadır. Bu, hem yeni saha geliştirmelerine hem de kademeli projelere önemli yatırımlar gerektirecektir.

• Toplamda, Birleşik Krallık Kıta Sahanlığı petrol rezervleri ve keşfedilen kaynaklar, petrol eşdeğeri cinsinden ifade edildiğinde, yaklaşık %70 petrol ve %30 gazdır.

• Covid-19 salgını nedeniyle azalan faaliyet seviyeleri nedeniyle, sınırlı keşif sondajı 2021'de 50 mm boe'den daha azını keşfetti. Keşif yönetiminin önemli bir parçası artık olası kaynak portföyündeki birçok cazip fırsatı sondaja hazır olasılıklara ve sonraki keşiflere taşımaktır.

• Haritalanmış potansiyel ve olasılıklardaki ortalama olası kaynakların 4,0 milyar boe olduğu tahmin edilmektedir. Bu, oyunda olduğu tahmin edilen 11,2 milyar boe'lik ek bir ortalama olası kaynakla desteklenmektedir.