Doğu Akdeniz'de Boru Hattı ve LNG Beklentileri

 Limanlara erişim ve gaz ihtiyacı olan büyüyen bir pazarla Doğu Akdeniz bölgesi önemli enerji kaynaklarına sahiptir. Tarihsel olarak Mısır, İsrail'e petrol ve doğal gaz ihraç etmiştir. Son on yılda dinamikler değişmiş ve İsrail artık boru hatları aracılığıyla açık deniz gazını Mısır ve Ürdün'e göndermektedir. Ancak, daha fazla boru hattı geliştirme potansiyeli çok sayıda tartışmalı deniz sınırı ve uluslararası deniz hukuku etrafındaki karmaşık tartışmalar tarafından engellenmektedir.

Chevron, İsrail, Mısır, Kıbrıs ve Ürdün gibi kritik ülkelerde önemli bir varlığa sahipken, Eni, Mısır'ın en büyük açık deniz gaz sahasının yanı sıra Damietta'daki LNG ihracat terminalini de işletmektedir. Idrisi Advisors bölgede uzun süredir çalışmaktadır. Konuşmacılar arasında, yakın bölgenin ötesinde boru hattı geliştirmenin uygulanabilir olması için çok fazla mevcut engelle karşı karşıya olduğu ve yatırımcıların en iyi fırsatlarının LNG'ye odaklanmak olduğu konusunda fikir birliği vardı. Mevcut ortamda, egemenlerin uzun mesafeli boru hattı projelerine yatırım yapma ve onları koruma taahhüdü eksiktir ve bu da mevcut boru hatlarını genişletme (darboğaz giderme) ve LNG ihracat kapasitesini artırma ve kaldırma gibi tamamen ticari girişimlere odaklanılmasına yol açmaktadır.

İşleyen tesisleri ve mevcut istikrarlı ortamıyla Mısır, LNG beklentileri sunmaktadır ancak zorluklarla karşı karşıyadır. Engelleri arasında, gazın LNG ihracatçılarının erişebildiği fiyatlardan daha düşük fiyatlarla Mısır'ın iç pazarına yönlendirildiği yaz aylarındaki gaz talebinin artması yer almaktadır. Dahası, Mısır'ın demografik zorlukları, işsizlik ve yetersiz istihdam ve nüfus artışı da dahil olmak üzere, uzun vadeli gaz talebinin hem siyasi istikrarı hem de LNG olarak ihraç edilecek gazı azaltması konusunda endişelere yol açmaktadır.

Türkiye'nin kontrolündeki Kuzey Kıbrıs çevresinde Güney Kıbrıs ile Türkiye arasında tanımlanmış deniz sınırlarının olmaması, Güneydoğu Akdeniz'deki gaz sahalarından AB'ye deniz altı boru hatlarının sürdürülemez olduğunu göstermektedir. Açık deniz İsrail'den Lübnan ve Suriye suları üzerinden Türkiye'ye bir boru hattı için başka bir fırsat, konuşmacıların ezici siyasi risk göz önüne alındığında, çok az ticari kuruluşun böylesine pahalı bir projeyi düşüneceğini öne sürmesiyle, başka bir olası ihtimal olarak kalmaya devam etmektedir. Bu sebeplerden dolayı, uygulanabilir ticari hususlar en önemli olarak görülmektedir ve LNG, uzun mesafeli okyanus boru hattı politik riskine karşı en iyi izolasyonu temsil etmektedir.

Jeopolitik Hususların Bölgesel Dinamikler Üzerindeki Etkisi

Bir diğer konu ise Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve özellikle Avrupa'daki enerji sektörü üzerindeki önemli domino etkileriydi. Savaş, AB enerji manzarasında büyük bir yeniden dengelenmeyi tetikledi ve tedarik güvenliği için bir yedek planın eksikliğini vurguladı. AB'nin sıkıntıları, kaynak açısından zengin Doğu Akdeniz'in yanı sıra Sahra Altı Afrika ve Cezayir, Libya ve Fas için bir fırsat sunuyor. Savaş, AB'nin net sıfır emisyona ulaşma yolunu yeniden şekillendirdiği şeklinde tanımlandı.

Diplomatik olarak, Şarm El Şeyh'teki 2022 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP27 olarak bilinir) Mısır kaynaklarını ön plana çıkarırken, bu yılın ilerleyen zamanlarında Dubai'de düzenlenecek COP28 zirvesi, Birleşik Arap Emirlikleri'nde ve belki de diğer Orta Doğu petrol ve gaz ihracatçılarında net sıfıra geçiş konusunda netlik sağlamalıdır. İş birliği ve uzun vadeli bir bakış açısı, yer üstü sorunları aşmak ve enerjinin barışa katkıda bulunması için bir çerçeve oluşturmak için olmazsa olmazdır. Doğu Akdeniz Gaz Forumu ve İsrail ile Lübnan arasındaki son anlaşmalar, iş birliği ve diplomasi yoluyla enerji kaynaklarının paraya çevrilmesi potansiyelini vurgulayarak olumlu adımlar atıldığını göstermektedir. Doğu Akdeniz de dahil olmak üzere enerji sektöründe BAE-İsrail bağlantılarının büyümesi gibi diğer siyasi dinamikler de sektörün manzarasını yeniden şekillendirmeye başlayabilir.

Bölgedeki yeni oyuncular arasında Körfez ülkelerinden ulusal petrol şirketleri yer almaktadır. Abu Dabi ve Katar'ın ulusal petrol şirketleri uluslararası varlıklarını başarıyla genişlettiler, ancak daha geniş Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki petrol şirketleri arasında stratejik düşünce hala eksiktir. 

Bir konuşmacı, Suudi Aramco'nun bölgeye yatırımcı olmasının zaman meselesi olduğunu ve devasa NOC'nin Doğu Akdeniz'de değerli bir rol oynayabileceğini öne sürdü. Suudi Arabistan'ın hırsı sınırlarının ötesine uzanıyor ve Suudi şirketleri giderek ülke dışında kurumsal girişimlerde bulunuyor. Aramco da dahil olmak üzere Suudi kurumsal varlıklarının önümüzdeki on yıl içinde Mısır'daki hidrojen üretimine dahil olması ve Lübnan açık deniz projelerine yatırım yapması mümkün. Kendi sınırları içinde kalmak istemeyen Suudi hükümeti, Aramco'yu bağımsız olarak yürütemeyeceği girişimlerde bulunmaya zorlamaya istekli. Ulusal petrol şirketi, Suudi Arabistan ekonomisinde önemli bir varlık olmaya devam ediyor.

Operasyonları Genişletmek ve Kritik Ülkelerde Enerji Manzarasında Yol Almak

Chevron, İsrail'in açık deniz sahalarını işletiyor ve bölgedeki diğer devletlerde operasyonlarını sürdürüyor ve Ürdün, Mısır ve İsrail gibi ülkelere doğal gaz tedarik ediyor. İsrail artık esas olarak yeniden ihracat için Mısır'a gaz tedarik ediyor. Chevron ayrıca Kıbrıs'ta Afrodit sahasına odaklanarak sondaj operasyonları yürütüyor. Koşullar uygunsa, sahadaki gaz deniz altı boru hattıyla Mısır'a taşınabilir ve Mısır sıvılaştırma tesisleri aracılığıyla yeniden ihraç edilebilir. Diğer çokuluslu petrol ve gaz şirketleri Kıbrıs çevresinde sondaj yapmaya başladı; Doğu Akdeniz'deki büyüyen varlıkları, kaybedilen Rus hacimlerinin yerine Avrupa'ya gaz ihracatını artırmak için fırsatlar olduğunu gösteriyor, ancak İsrail-Gazze savaşından sonra gaz kaynaklarının ihraç edilmesi imkansız görünüyor,şu an için.

Lübnan'da gaz arama konusunda çok fazla umut var, özellikle İsrail ile Eylül 2022'de imzalanan deniz anlaşmasının ve Eni'nin açık deniz sondajında ​​önemli bir rol oynamasının ardından. Ticari bir keşif yapılırsa, elde edilen gelirler ülkeyi istikrara kavuşturmaya yardımcı olabilir. Ancak, Mısır'dan Suriye'ye ve Lübnan'a giden boru hattının kullanımı ABD yaptırımları tarafından engelleniyor. Eni ve TotalEnergies bölge için bir gündem oluşturmak için çalışıyor.

Yuvarlak masa katılımcıları ayrıca gaz üretimi ve sıvılaştırma kapasitesi için gereken muazzam sermaye yatırımlarının uygulanabilirliği için güvenilir uzun vadeli LNG sözleşmelerinin önemini vurguladı. Bir katılımcı, AB alıcılarının potansiyel tedarikçiler arasında korunma tercihi nedeniyle uzun vadeli LNG sözleşmelerine girmek istemediğini öne sürdü. Bazı AB firmaları, AB ve Rusya arasında, atıl Rus gaz boru hatlarının yeniden başlatılmasına izin verecek ve ithalatı LNG ile ilişkili olanlardan daha rekabetçi fiyatlarla getirecek bir yakınlaşma bekliyor.

Sonuç

Doğu Akdeniz gaz pazarı, sanayi, elektrik üretimi ve bina kullanımı (esas olarak ısıtma) için gaza ihtiyaç duyan Avrupa için ticari olarak çekici. Bu potansiyelin gerçeğe dönüşüp dönüşemeyeceği, doğal gaz sektörü, jeopolitik dinamikler, kilit çokuluslu oyuncuların rolü ve Avrupa'nın Rus doğal gaz tedariklerini değiştirme ihtiyacı ile ilgili çok sayıda diyaloğun sonucuna bağlı olacak. Bölgenin önemli enerji kaynaklarından, İsrail veya Kıbrıs sularında yüzen sıvılaştırılmış doğal gazın oluşturduğu potansiyele kadar, bu siyasi ve ekonomik sorunların çözülmesi halinde Doğu Akdeniz'deki doğal gaz manzarasının önemli bir dönüşüm geçirme potansiyeline sahip olduğu açıktır.