Kıbrıs: Doğu Akdeniz'de Doğal Gaz ve Güç Dengelerinin Kilit Noktası

Kıbrıs: Doğu Akdeniz'de Doğal Gaz ve Güç Dengelerinin Kilit Noktası Ortadoğu'daki krizler Kıbrıs'ın jeopolitik önemini daha da derinleştirdi. Bölgedeki çatışmalar, özellikle Doğal Gaz güvenliği ve askeri strateji açısından adayı kilit bir noktaya getirdi. Kıbrıs, Doğu Akdeniz'deki Doğal Gaz rezervlerinin paylaşımı ve deniz ticaret yollarının kontrolü açısından kritik bir rol üstlendi. ABD, Rusya ve AB gibi küresel aktörler, Kıbrıs’ı kendi stratejik hesaplamalarına dahil ederek bölgedeki nüfuzlarını pekiştirdi. Türkiye'nin 1974 Kıbrıs Barış Harekatı, Kıbrıs'ın jeopolitik önemini güçlendiren ve bugünkü dengeleri şekillendiren önemli bir dönüm noktasıdır. Bu çerçevede ve günümüz perspektifinden bakıldığında, 1974 harekatı, yalnızca Kıbrıs’taki Türk nüfusunun güvenliğini sağlamakla kalmamış, aynı zamanda Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki jeopolitik çıkarlarını güvence altına alma amacını da taşımış ve bugünkü güç mücadelesinde Türkiye’ye stratejik avantaj sağlamıştır. Bu bağlamda, Türkiye'nin Kıbrıs’taki askeri varlığı sadece bir güvenlik hamlesi olarak değil, aynı zamanda Doğu Akdeniz’deki dengeleri etkileme aracı olarak da değerlendirilebilir. AB açısından Kıbrıs, enerji geçişi bakımından Ortadoğu ile Avrupa arasında stratejik bir tampon bölge olarak değerlendirilmiştir. AB, hem enerji arz güvenliğini sağlamak hem de Ortadoğu'daki krizlerin Avrupa’ya etkisini sınırlandırmak adına Kıbrıs’ı kritik bir geçiş noktası olarak görmektedir. Bu durum, özellikle Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon rezervlerinin keşfiyle daha da önem kazandı. AB, Kıbrıs üzerinden alternatif enerji yolları geliştirme amacındaydı ve Türkiye’nin bölgedeki varlığı, bu projeler üzerinde önemli bir etki yarattı. Türkiye’nin Kıbrıs’taki askeri varlığı ve Doğu Akdeniz’deki deniz gücü, jeopolitik dengeler açısından Türkiye'ye stratejik bir avantaj sağlıyor. Türkiye, Kıbrıs’taki askeri üsler aracılığıyla bölgedeki güvenlik dinamiklerine doğrudan müdahil olabilmektedir. Ancak bu avantaj, enerji güzergahlarının kontrolü ve güvenliği üzerinde mutlak bir hakimiyet sağlamak yerine, ülkenin karar vericilerinin kararlarının da etkisiyle daha çok bölgedeki güç dengesinde etkili bir unsur olarak değerlendirilebilir. Türkiye'nin bu stratejik konumunu, özellikle hidrokarbon kaynaklarının Avrupa’ya ulaşımı ve bölgesel projelerdeki etkinliği artırmak amacıyla kullandığı görülse de, bu süreçte çeşitli zorluklar ortaya çıktı. Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon kaynakları üzerindeki hak iddiaları ve kıyıdaş ülkelerle yaşanan gerilimler, Türkiye'nin sondaj faaliyetlerinde duraksamalara neden oldu. Özellikle Mısır ve İsrail gibi ülkelerle yaşanan diplomatik gerilimlerin Türkiye'nin enerji politikalarına etkisi büyük oldu.

Türkiye’nin Mısır ile ilişkilerini geliştirmesi bölgesel normalleşme sürecinin en önemli halkalarından biri olarak nitelendirilebilir. Bölgenin çok önemli iki devleti olarak Ankara ile Kahire birbirlerini görmezden gelemezlerdi. Zaten Libya ve Doğu Akdeniz gibi bölgesel krizlerde farklı ve hatta çatışmacı tavırlar takınan iki ülkenin izlediği siyaset, ters teperek kendi çıkarlarına zarar vermeye başlamıştı.

Bu bağlamda, Sisi iktidara geldiğinde Türk karar vericilerinin onu "darbeci" olarak nitelendirip Mısır gibi önemli bir aktörle ilişkilerin zedelenmesine neden olması, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de yalnız kalmasına yol açtı. Çünkü bu tutum, diğer Arap ülkeleri dahil olmak üzere, dünyada başka hiçbir ülke tarafından paylaşılmayan bir bakış açısıydı. Türkiye bu süreçte enerji stratejileri bakımından yalnız kaldı ve ciddi bir zaman ve enerji kaybı yaşadı. Ancak son dönemde Türkiye ile Mısır arasındaki diplomatik yakınlaşma, Doğu Akdeniz'deki enerji stratejilerinde Türkiye'ye yeni bir manevra alanı açtı. Mısır ile ilişkilerin düzelmesi, Türkiye'nin bölgedeki enerji projelerine daha aktif katılımını ve bölgede iş birliği imkanlarını genişletme fırsatını doğurdu. Bu gelişme, AB'nin enerji güvenliği politikalarında da Türkiye’nin daha önemli bir oyuncu olmasını sağlayabilecek bir dönüşüm sürecini başlatma potansiyeli taşıyor. Gerçekten de kaçırılmaması gerek bir fırsat. Ülkenin karar vericilerinin bu fırsatı gördüğünü ve değerlendiriyor olduğunu umuyoruz. Sonuç olarak, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki sondaj faaliyetlerine ara vermesi, bölgedeki jeopolitik dengelerin yeniden şekillendiği bir dönemde değerlendirilmelidir. Bölgedeki diplomatik engellerin aşılması, Türkiye'ye Doğal Gaz kaynakları üzerinde daha geniş bir müzakere süreci ve iş birliği fırsatları sunabilir. Mısır ile gelişen ilişkiler, Türkiye'ye Doğu Akdeniz’de yeni stratejik fırsatlar yaratırken, Doğal Gaz güvenliği açısından da bölgedeki pozisyonunu güçlendirebilir.