Cemal ASLAN - Dogu Akdeniz Petrol & Gaz ve Enerji Panaroma

Yeni keşfedilen doğal gaz kaynakları sayesinde devletler için ekonomik açıdan değer kazanan Doğu Akdeniz, küresel doğal gaz ticaretine önemli bir alternatif olmuştur. Doğu Akdeniz, jeopolitik olarak dünyanın en değişken bölgelerinden biridir. Bu değişkenliğin temel nedeni, bölgenin uluslararası politikada üstlendiği roldür. Kabaca bakıldığında bile, devletler arası rekabet, değişen koalisyonlar, güvenlik tehditleri, sosyoekonomik eşitsizlikler, sıcak ve soğuk çatışmalar hemen göze çarpıyor. Akdeniz’in, tarih boyunca güç dengelerinin önemli bir ölçeği olduğu aşikâr. Bu nedenle, bölgesel ve uluslararası aktörlerin farklılaşan çıkarlarına aynı anda ev sahipliği yapmış. Bugün Akdeniz’de güç ve enerji kaynaklarının kontrolü için ortaya çıkan yoğun rekabet, yalnızca bölgesel ve küresel çatışmaları körüklemiyor, aynı zamanda ciddi istikrarsızlığı da beraberinde getiriyor.  Aslında Doğu Akdeniz’in jeopolitik öneminin belirlenmesinde temel faktör, jeostratejik konumudur. Bölgeye bu açıdan b...

Son Rus işgali ve Karadeniz'e etkisi göz önüne alındığında, Doğu Akdeniz'de enerji güvenliği sorunu ve Doğu Akdeniz'in jeopolitik rolü nasıl oldu? Bölgeler arası bağlantılar Dikkatimizin büyük bir kısmının Ukrayna'daki mevcut savaşın felaketi ve etkileri üzerinde olduğunu ve Avrupalılar olarak bunlara dikkat etmekten başka bir şey yapamayacağımızı söylemeliyim. Aynı zamanda, Avrupa'yı çevreleyen diğer bölgeleri, özellikle de yıllar içinde bir dizi kriz yaşamış olanları hatırlamak önemlidir. Bu krizler ortadan kalkmadı; bizimle birlikte kalmaya devam ediyorlar ve hatta Ukrayna krizi nedeniyle daha da kötüleşme riski taşıyorlar. Doğu Akdeniz'in jeopolitik rolü, Ukrayna, Karadeniz bölgesi ve daha geniş Akdeniz arasında var olan bağlantılar nedeniyle önümüzdeki aylarda daha da önemli hale gelebilecek bir konudur. Neler olup bittiğine dair net bir haritaya sahip olmamız gerektiğini, ancak Avrupa'daki medya haberlerinin genellikle bu bağlantıları hesaba katmadığın...

Doğu Akdeniz'deki büyük doğal gaz keşifleri, bölgenin AB'nin enerji ihtiyaçlarını karşılayabileceği ve enerji çeşitlendirme, güvenlik ve dayanıklılık hedeflerini yerine getirmesine yardımcı olabileceği yönündeki umutları artırdı. • Ancak bunun önünde ticari ve politik engeller var. Kıbrıs'ın rezervleri ticari olarak uygulanabilir olmak için çok küçük ve İsrail'in tam ölçekli üretime başlamak için kritik bir alıcı kitlesine ihtiyacı var. Bölgesel iş birliği - ikili olarak veya Mısır ile - iki ülkenin ihracat yapabilmesinin tek yoludur. • Mısır, rezervlerinin büyüklüğü ve mevcut ihracat altyapısı nedeniyle bölgedeki tek ülke olarak Avrupa'ya bağımsız olarak gaz ihraç edebilir. Ancak yatırımcıların bu seçeneğe güvenini sağlamak için enerji sektöründe reformlar yapılması gerekecektir. • Artık bölgesel ihracat için tek seçenek var: İsrail'i Türkiye üzerinden Güney Avrupa'ya bağlayan bir boru hattı inşa etmek veya gazın sıvılaştırılıp ihraç edilebileceği bir boru ...

GKRY ile Mısır arasında yapılan gayriyasal MEB anlaşmasına istinaden Türkiye tarafından BM’ye 2 Mart 2004 tarihinde verilen notada; Akdeniz’de 32º 16' 18" doğu boylamı, 34º 00' 00" kuzey enlemi ve  28º 00' 00" doğuboylamı arasında kalan deniz alanlarının Türkiye’nin kıta sahanlığı içerisinde yer aldığı bildirilmiştir. GKRY’nin 2007’de tek taraflı ilan ettiği gayriyasal MEB’e dayanarak oluşturduğu 13 arama sahasında adanın “tek hakimi” gibi davranarak sözde parsellediği blokların 1,4,5,6 ve 7 numaralı kısımları Türkiye’nin kıta sahanlığı ile ve ayrıca 1, 2, 3, 8, 9, 12 ve 13 numaralı kısımları ise KKTC’nin deniz sınır alanları ile örtüşmektedir. GKRY’nin adanın diğer sahibi KKTC ve Türkiye’yi görmezden gelerek her gün artan tek taraflı adımları neticesinde Türkiye tarafından TPAO'nun ada açıklarında arama izni ve ruhsat talepleri 9 Ağustos 2007 tarihli Resmî Gazetede ilan edilmiş ve 21 Eylül 2011 tarihinde KKTC ile Türkiye arasında Kıta Sahanlığını Sınırla...

Sosyal medyada Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Kırgızistan’ın AB ile anlaşma yaparak KKTC’yi tanımayacaklarını ilan ettiği yönündeki yalan haberin paylaşılmasının bariz bir taktiksel hareket olmasına rağmen analistlerin bunu duygusal suçlayıcı bir yorumla değerlendirmesi beni şaşırttı. Peki, SORUYORUM: Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Kırgızistan, AB ile imzaladıkları anlaşma kapsamında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tanımayacaklarını beyan etti mi? CEVAPLIYORUM: HAYIR... Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Kırgızistan’ın AB ile imzaladıkları bir anlaşma kapsamında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni tanımayacaklarını açıkça beyan ettiklerine dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Nisan 2025’te Semerkant’ta düzenlenen AB-Orta Asya Zirvesi’nde, bu ülkelerin Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile diplomatik ilişkileri güçlendirme adımları attığı ve BM’nin 541 ve 550 sayılı kararlarına bağlılıklarını ifade ettikleri bilinmektedir. Bu kararlar, KKTC’nin tanınmamasını ve Kıbrıs ...

Kıbrıs: Doğu Akdeniz'de Doğal Gaz ve Güç Dengelerinin Kilit Noktası Ortadoğu'daki krizler Kıbrıs'ın jeopolitik önemini daha da derinleştirdi. Bölgedeki çatışmalar, özellikle Doğal Gaz güvenliği ve askeri strateji açısından adayı kilit bir noktaya getirdi. Kıbrıs, Doğu Akdeniz'deki Doğal Gaz rezervlerinin paylaşımı ve deniz ticaret yollarının kontrolü açısından kritik bir rol üstlendi. ABD, Rusya ve AB gibi küresel aktörler, Kıbrıs’ı kendi stratejik hesaplamalarına dahil ederek bölgedeki nüfuzlarını pekiştirdi. Türkiye'nin 1974 Kıbrıs Barış Harekatı, Kıbrıs'ın jeopolitik önemini güçlendiren ve bugünkü dengeleri şekillendiren önemli bir dönüm noktasıdır. Bu çerçevede ve günümüz perspektifinden bakıldığında, 1974 harekatı, yalnızca Kıbrıs’taki Türk nüfusunun güvenliğini sağlamakla kalmamış, aynı zamanda Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki jeopolitik çıkarlarını güvence altına alma amacını da taşımış ve bugünkü güç mücadelesinde Türkiye’ye stratejik avantaj sağlamı...

Petrol ve doğal gaz yataklarının oluşumu hakkındaki bilgiler bu fosil enerji türüne olan büyük ilgiye bağlı olarak yapılmış çok sayıdaki çalışmanın sonucunda ortaya çıkmış olan bilgiler ile güçlenmiştir. Sonuçta ortaya çok geniş kabul gören oluşum modelleri çıkmıştır. Bu modellerden hareketle karalarda ve denizlerde petrol ve doğal gaz üretilmesine elverişli olan yerlerin giderek daha büyük bir başarı ile belirlenmesi olanaklı olmuştur. Doğu Akdeniz’e bu gözle bakıldığında en olumlu koşulların Doğu Akdeniz’in güneydoğu köşesinde var olduğu görülmektedir. Zaten günümüze kadar belirlenmiş olan gaz sahalarının tümü de o bölgede yer almaktadır. Doğu Akdeniz’in tabanında dikkati çeken jeolojik yapıların başında  Akdeniz Sırtı  olarak adlandırılan bir kuşak yer almaktadır. Bu kuşak kabaca  İtalyan çizmesinin güney ucu ile Kıbrıs adasının yakın batısı arasında uzanan , güney ve kuzeyinde yer alan derin deniz alanlarına göre göreceli yüksek olan bir deniz altı sırtıdır.  Bu ...