Cemal ASLAN - Dogu Akdeniz Petrol & Gaz ve Enerji Panaroma

Doğu Akdeniz, zengin hidrokarbon kaynakları ve karmaşık deniz sınır anlaşmazlıkları nedeniyle oldukça çekişmeli bir bölge haline gelmiştir. Kıbrıs, Türkiye, Yunanistan ve Mısır gibi kıyı ülkeleri, dış güçlerin ve stratejik çıkarların da dahil olmasıyla daha da kötüleşen münhasır ekonomik bölgeleri (MEB) konusunda kapsamlı müzakereler yürütmüştür. Anlaşmazlıklar genellikle, özellikle adaların dahil edilmesiyle deniz bölgelerinin sınırlandırılması etrafında yoğunlaşmaktadır; zira adaların sınır müzakerelerine dahil edilmesi meseleleri karmaşıklaştırmaktadır.  Önemli doğalgaz rezervlerinin keşfi, gerilimleri artırarak jeopolitik rekabeti körüklemiş ve bölgesel ittifakları değiştirmiştir. Bu makalem, bölgedeki tarihi ve güncel gelişmeleri, kilit aktörleri, rekabet eden iddialarını ve bu deniz anlaşmazlıklarının daha geniş jeopolitik etkilerini incelemektedir. Bu sorunların bölgesel devletler arasındaki ilişkileri nasıl etkilediğini ve Doğu Akdeniz'deki enerji manzarasını nasıl şekillen...

İsrail ve Mısır arasında 2040 yılına kadar yaklaşık 130 milyar metreküpü kapsayan uzun vadeli doğalgaz anlaşması, Doğu Akdeniz'in enerji dinamiklerini başlangıçta tahmin edilenden daha temel bir şekilde yeniden şekillendirmiş gibi görünüyor. Kahire'nin anlaşmanın "tamamen ticari" olduğunu tekrar tekrar vurgulaması dikkat çekici. Bu, anlaşmanın sembolizm veya jeopolitik uyumdan ziyade fiyat öngörülebilirliği, altyapı kullanımı ve zamanlama gibi somut ekonomik parametrelere dayandığını gösteriyor. Bu bağlamda, Mısır'ın yerli gaz üretimindeki kademeli düşüş ve hızla artan iç tüketim, ülkeyi sadece bir transit ve sıvılaştırma merkezinden fiili bir bölgesel tüketim merkezine dönüştürüyor. Bu eğilim, Mısır'da giderek daha belirgin bir gaz arz açığına işaret ediyor ve İsrail gazının sadece ihracat ve LNG yeniden ihracatı için değil, aynı zamanda Mısır'ın artan iç talebini karşılamak için de stratejik önem kazandığını vurguluyor. Bu perspektiften bakıldığında, Eas...

Ekonomik istikrar için enerji güvenliğinin sağlanması günümüzde her devletin öncelikli hedefleri arasında yer almaktadır. Doğu Akdeniz’de keşfedilen doğalgaz rezervleri de bu bağlamda bölgede yeni bir mücadele alanı ortaya çıkarmaktadır. GKRY, İsrail, Lübnan ve Mısır’ın tartışmalı münhasır ekonomik bölgelerinde keşfedilen doğalgaz kaynakları, bu kaynakların paylaşımını ve tüketiciye ulaştırılmasını yeniden gündeme taşımıştır. Bu noktada bölge ülkelerinin konumu ve Kıbrıs meselesi göz önüne alındığında Doğu Akdeniz enerji kaynaklarının önemi ve bölge ülkeleriyle ilişkiler daha fazla ön plana çıkmaktadır. Son dönemde bu yönleriyle gündeme gelen Doğu Akdeniz doğalgaz kaynakları bir taraftan yeni doğalgaz antlaşmalarını zorunlu kılarken, diğer taraftan bazı bölge ülkelerinin kendi aralarında daha fazla iş birliği yapmasına yol açmaktadır. Doğu Akdeniz’de bulunan hidrokarbon rezervlerinin ön plana çıkmasında en önemli dönüm noktası ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi’nin 2010 yılında yayınlad...

Türkiye, Doğu Akdeniz'de baskın kesintisiz kıyı şeridine sahip bir anakara devletidir. Her önemli denizcilik kararında, anakara kıyıları birincil referans çizgisini oluşturur. Bu bir görüş değil, tutarlı bir içtihattır. Kuzey Denizi Kıta Sahanlığı (UAD 1969) davasında Mahkeme, hakkaniyetin, ilgili koşulların ve orantılılığın herhangi bir mekanik eşit mesafeye üstün geldiğini açıkça belirtmiştir. Daha küçük unsurların bir anakaranın doğal izdüşümünü bozmasına izin veremezsiniz. İnsanlar, aslında ne dediğini anlamadan "BMDHS" diye bağırmaya devam ediyor. BMDHS'nin 121. Maddesi, adaların MEB oluşturduğunu kabul eder, ancak 121(3) Maddesi, yerleşime olanak sağlamayan kayaları ve küçük unsurları sınırlar. Adalar geçerli olsa bile, BMDHS bir sınırlandırma anlaşmazlığında tam etkiyi garanti etmez. Hakkaniyet yine de sonucu belirler. Her önemli dava bunu kanıtlar: Libya-Malta (1985) → küçük unsurlar azaltıldı. Romanya-Ukrayna (2009) → Yılan Adası'na orantısız derecede küç...