TANAP Gaz Boru Hattı: Azerbaycan - Türkiye - Avrupa

 Azerbaycan, 1 Aralık'tan itibaren Slovakya'ya gaz satmaya başladı.

Gaz şu güzergah üzerinden tedarik ediliyor: Azerbaycan - Gürcistan - Türkiye - Bulgaristan - Romanya - Macaristan - Slovakya.

Azerbaycan'ın Avrupa'ya gazını iki güzergah üzerinden tedarik ettiğini belirtmek isterim: TANAP-TAP boru hattı ve Türkiye-Bulgaristan gaz boru hattı(ve daha sonra enterkonnektörler üzerinden)

Böylece Azerbaycan gazını ithal eden ülke sayısı 12'ye ulaştı ve bunların 10'u Avrupa ülkeleri.

Azerbaycan Enerji Bakanlığı, 31 ARALIK itibarıyla yaklaşık 73,3 milyar metreküp doğal gazın TANAP üzerinden Türkiye'ye ve Güney Gaz Koridoru'nun son bölümü olan Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) üzerinden Avrupa'ya taşındığını açıkladı.

Bakanlık açıklaması, Azerbaycan gazını Avrupa'ya ulaştıran Güney Gaz Koridoru'nun en büyük parçası olan TANAP'ın Avrupa'ya bağlanan kısmının açılışının üzerinden beş yıl geçmesinin ardından geldi.

TANAP, Azerbaycan'ın Hazar Denizi açıklarındaki Şah Deniz gaz-yoğuşma sahasından Türkiye ve Avrupa'daki tüketicilere doğal gaz ulaştırıyor. Boru hattı, Türkiye-Gürcistan sınırında Güney Kafkasya Boru Hattı'na ve Türkiye-Yunanistan sınırında TAP'a bağlanıyor.

7 ülkeyi kapsayan devasa bir altyapı projesi olan TANAP, 11 yatırımcıyı Avrupa genelinde 12 gaz alıcısıyla birleştiriyor. TANAP'ın son bölümü olan TAP boru hattı, 31 Aralık 2020'den beri faaliyette ve Azerbaycan gazını Türkiye üzerinden Avrupa pazarlarına ulaştırıyor.

TAP ve TANAP'ın sözleşmeli yıllık kapasitesi sırasıyla 10 milyar metreküp (bcm) ve 16 bcm'dir. Ancak, Azerbaycan, Avrupa'ya olan gaz ihracatını istikrarlı bir şekilde artırıyor. TANAP başlangıçta Avrupa pazarına yılda 10 milyar metreküp gaz tedarik etmek üzere tasarlanmıştı. Ancak Avrupa'nın artan enerji ihtiyaçlarına yanıt olarak Azerbaycan ihracatını artırdı ve 2024'ün sonuna kadar 13 milyar metreküpe ulaştı.

3.500 kilometre uzunluğundaki Güney Gaz Koridoru boru hattı, Avrupa'nın enerji güvenliğini güçlendiriyor, enerji kaynaklarını çeşitlendiriyor ve Avrupa'daki kömür tüketimini kesintisiz bir Azerbaycan doğal gazı akışıyla değiştirerek karbondan arındırma çabalarını artırıyor.

Bugüne kadar inşa edilen dünyanın en karmaşık ve pahalı boru hatlarından biri olarak tanımlanan TANAP, Hazar Denizi rezervlerinden doğrudan Avrupa pazarlarına doğal gaz taşıyan benzersiz bir enerji rotasıdır. Güney Gaz Koridoru için ana doğal gaz kaynağı, tahmini kanıtlanmış rezervi 1,2 trilyon metreküp olan Azerbaycan'ın açık deniz Şah Deniz sahasıdır.

Azerbaycan'ın toplam rezervlerinin 2,6 trilyon metreküpün üzerinde olduğu tahmin ediliyor ve bu da ülkenin 2020'nin sonundan bu yana yıllık istatistiklerde görüldüğü gibi gaz ihracatını artırmasına olanak sağlıyor.

Azerbaycan gazı alan on iki ülkeden on tanesi Avrupa'da. Avrupa Komisyonu, Bakü'den 2027 yılına kadar Avrupa'ya gaz arzını iki katına çıkarmasını talep etti. Bu hedef, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından 2022 yılında imzalanan Beyannamede özetlendi.

Azerbaycan'ın devlet petrol şirketi SOCAR, 1 Aralık 2024'ten itibaren Slovakya'ya doğal gaz tedarik etmeye başladı. Bununla birlikte Slovakya, Azerbaycan gazının alıcıları olarak Türkiye, Gürcistan, İtalya, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Sırbistan, Slovenya, Hırvatistan ve Kuzey Makedonya'ya katıldı.

Enerji Bakanlığı'na göre, Azerbaycan'ın 2024 yılının ilk on ayındaki gaz ihracatı yaklaşık 20,7 milyar metreküpe ulaştı ve 2023'teki aynı döneme kıyasla %4,6 arttı.

Bu toplamın yaklaşık 8,2 milyar metreküpü Türkiye'ye, 10,6 milyar metreküpü Avrupa'ya ve 1,9 milyar metreküpü Gürcistan'a tedarik edildi. Bu dönemde TANAP aracılığıyla Türkiye'ye 4,7 milyar metreküp gaz taşındı.

Bu dönemde Avrupa'ya yapılan gaz ihracatı %8,6 (800 milyon metreküp) artarken, Türkiye'ye yapılan ihracat %1,3 (100 milyon metreküp) arttı. Gürcistan'a yapılan ihracat hacmi değişmedi.

Azerbaycan yetkilileri, küresel piyasalarda artan doğal gaz talebine yanıt olarak ülkenin iki yeni gaz sahasını faaliyete geçirme niyetini açıkladı. Yeni rezervlerin, Avrupa tüketicilerine ulaşan mevcut hacimlere önemli bir bölüm eklemesi bekleniyor.

Ülkenin en büyük gaz kondensat sahalarından biri olan Abşeron'un faaliyete geçirilmesi ve ilk aşamasında yılda 1,5 milyar metreküp üretim yapması bekleniyor. Henüz kullanılmamış potansiyele sahip diğer büyük sahalar, tahmini rezervleri 400 milyar metreküp olan Babak ve en az 200 milyar metreküp olan Umid'dir.

Azerbaycan yetkilileri daha önce, yabancı ortaklara önümüzdeki on yıllar boyunca tedarik sağlayabileceğine inandıkları 2,6 trilyon metreküp kanıtlanmış doğal gaz rezervini doğruladılar.

Dip Not - Azerbaycan halihazırda yaklaşık 30 ülkeye petrol tedarik ediyor ve Aralık ayından itibaren Azerbaycan gazı ithal eden ülke sayısı 12'ye ulaşacak. Bu açıklama, Azerbaycan Enerji Bakanı tarafından İstanbul'da enerji forumuna girerken yapıldı. Ancak bakan, Azerbaycan gazının yeni  Kuzey Makedonya ve Slovakya oldu. Şu anda 10 ülke Azerbaycan gazı ithalatçısı olarak kabul ediliyor: Gürcistan, Türkiye, Yunanistan, İtalya, Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya.

OCAK-KASIM 2024 sonuçlarına göre Azerbaycan 20,7 milyar metreküp gaz ihraç etti (%4,6 artış)