Doğu Akdeniz'de Rusya ve Türkiye enerji arz güvenliği stratejisi
Rusya – Türkiye - Doğu Akdeniz...
Rusların Rosneft şirketinin Kuzey Irak’a ve Gazprom şirketinin Doğu Akdeniz’e olan ilgisidir. Çünkü; halihazırda Rusya petrol ve doğalgaz zengini olan bir ülkedir. Rusya dünya petrol rezervlerinin %6,4’üne (109.5 milyar varil) ve dünya doğalgaz rezervlerinin %17.3’üne (32.3 Trilyom metre3) tek başına sahiptir. Bu veriler ışığında amacının kendi ülkesindeki enerji ihtiyacını karşılamak olmadığını hepimiz bildiğimize göre, bu kadar yerli rezervi varken neden başka ülkelerdeki rezervlere sahip olmak istemektedir sorusunu sormalıyız. Hoş burada, Türkiyenin yerli petrol ve doğalgaz rezervi yokken dahi ve cari açığının en büyük miktarını enerji hammaddesi oluştururken, neden başka ülkelerdeki rezervlere sahip olmak istemediğimizi de kendimize sormamız gerekir.???
Peki kim bu Rosneft ve Gazprom?
Rusya petrol ve doğalgaz zengini bir ülke olmasına rağmen kendi ülkesi dışında ne arıyor?
Rusların sıcak denizlere inme hayali bu şekilde mi vücut buluyor?
Gazprom şirketi 1993 yılında, daha önce Gazprom Devlet Gaz Kurumu (Gazprom State Gas Concern) iken, anonim sermayeli, %50’den fazla hissesi devlete ait olan ve 459.600 çalışanı bulunan Gazprom şirketi olarak yeniden yapılandırılmıştır. 1998 yılında ise Rusya özelleştirme kanunları kapsamında halka açık bir şirket konumuna getirilmiştir. 2016 yılı ispatlanmış rezervi 173,3 milyar varil petrol eşdeğeri olan Gazprom’un Rusya haricinde 13 ülkede arama üretim varlıkları mevcuttur.
Rosneft şirketi ise 1995 yılında kurulmuş ve 2006 yılından itibaren Londra Borsasında işlem görmeye başlamıştır. 2016 yılı ispatlanmış rezervi 137 milyar varil petrol eşdeğeri olan Rosneft’in rezervleri ExxonMobil, Shell, BP ve Chevron gibi enerji sektörünün süper devleri olan şirketlerden daha fazladır. Rosneft’e en yakın rezervi olan ExxonMobil’in rezervi 82 milyar varil petrol eşdeğeridir.Ayrıca Rusya’nın haricinde 23 ülkede, arama üretim ve rafineri faaliyetleri göstermektedir
Rosneft, 2016 yılında toplam 265 milyon ton petrol eşdeğeri hidrokarbon üretmiştir. Qatar Investment Authority ve Glencore önemli hissedarları arasında olan Rosneft’in toplam 295.800 çalışanı ve tüm ticari faaliyetlerden elde ettiği 4988 milyar Ruble (~86.9 milyar $) geliri vardır. Yine petrol şirketlerinin en önemli başarı kriteri olan R/P (rezerv / üretim: üretilen rezervin ne kadarının, arama veya rezerv satın alma yöntemi ile yerine koyulduğu) oranı Rosneft için %148’dir. Bunun anlamı ürettiği her 100 varil yerine ilave 148 varil eklemiştir. Başka bir deyişle petrol şirketinin malvarlığı olan hidrokarbon varlıklarını bu oranda arttırmış zenginliğine zenginlik katmıştır.
Hali hazırda Rusya, kendi ülkesindeki petrol ve doğalgaz rezervleri ve ticari aktiviteleri ve bu iki şirket, artı diğer enerji şirketleri vasıtası ile lider konumunda olmasına rağmen, hem Doğu Akdeniz hem de Kuzey Irak’taki rezervlerin peşinde olmasının nedeni hem ticari hem de stratejiktir.
Şöyle ki; Doğu Akdeniz bölgesinde ki keşiflerin yanında, Amerika Jeoloji Kurumu’nun (USGS) tahminlerine göre bölgede 1,7 milyar varil alınabilir petrol ve 122 Tcf doğalgaz rezervi mevcuttur. Bu rezervlerin tahmini karşılığı yaklaşık 630 milyar $ değerindeki zenginliktir. Bu bölgedeki keşfedilmiş rezervlere sahip olabilmek ve yapılacak diğer keşifleri kontrol edebilmek, Rusya’nın, Türkiye’nin enerji merkezi olmasını ve de bölgeden Avrupa’ya gidecek gazın kontrolünü sağlamaktır. Rusya bu alandaki rezervlere sahip olduğunda, Türkiye enerji merkezi olsa bile kontrolü suyun başındaki, yani rezerve sahip olanın elinde olacaktır. Bu şekilde, buradan Avrupa’ya gidecek olan doğalgazın da fiyatını istediği gibi kontrol edebilecek ve kendisine, en önemli müşterisi nezdinde yeni bir rakip oluşmasını engellemiş olacaktır. Bu durum Avrupa’nın arz güvenliği stratejisine aykırı olsa da Rusya’nın amacı Avrupa’yı kendisi dışındaki alternatif doğalgaz kaynaklarından alıkoymaktır.
Yine Rusya’nın Kuzey Irak’ta hali hazırdaki karışıklık ve iç savaş ihtimaline rağmen, 400 milyon $’lık beş blok ve petrol boru hattının işletilmesi için anlaşması, tıpkı Gazprom’un Doğu Akdeniz’de yapmaya çalıştığı gibi hem stratejik hem de ticari bir hamledir. Ayrıca Gazprom şirketinin Kuzey Irak’ta üç ayrı blokta ortaklığı da mevcuttur. Yine burada göz önünde bulundurulan önemli nokta, bölgedeki rezervleri elde tutabilmek ki; söz konusu beş blok’un tahmini alınabilir rezervinin 670 milyon varil olduğu düşünülmektedir, ayrıca boru hattını kontrol ederek hem Türkiye’nin enerji merkezi olma durumunu hem de Kuzey Irak’tan ihraç edilen petrolün ve doğalgazın kontrolünü sağlayabilmektir. Ülkelerin en önemli stratejik konuları enerji hammadde güvenliğidir. Rusya da bu konuda işini şansa bırakmayan stratejiler geliştirerek sıcak denizlere inme hayalini bölgenin petrol ve doğalgaz kaynaklarını elinde tutarak gerçekleştirmektedir.
Rusya yükselen bölgesel güç olarak "Avrasyacılık" Projesinde İran ve Türkiye ile Astana/Soçi mutabakatları çerçevesinde bölgede etkinliğini koruyor. Türkiye ile sadece askeri değil aynı zamanda ticari/siyasi ilişkileri de var. Türk Akımı Boru Hattı Rusya için hayati önemde.Rusya "Kuzey Akım2" ile Baltık Denizi altından boru projesinde Almanya ile anlaştı ama ABD görev alacak şirketlere ambargo koydu. Proje yattı. Rus ekonomisinin nefes alabilmesi için mutlaka doğalgazını "Türk Akımı" üzerinden AB'ye satmak mecburiyetinde. Türkiye yine kilit ülke.
Başka bir deyişle, Rusya bölgedeki malum askeri varlığının yanında bölgenin enerji hammaddelerinin kaynağını elinde tutmak için adımlar atarak Avrupa, Türkiye ve başka ülkeler üzerinde stratejik ve mali kontrol sağlamak istemektedir. Aslında Rusya’nın kendi ülkesinde hidrokarbon rezervlerine söz konusu bölgelerdeki rezervleri de ekleyeceği gerçeği göz önünde bulundurulunca, fiyat belirleyen ve rezervleri kontrol eden bir enerji tröstü haline geleceğini tahmin etmek hiç de zor değildir. Ne demişler, suyun başını tutan suyu kontrol eder.
Rusların Rosneft şirketinin Kuzey Irak’a ve Gazprom şirketinin Doğu Akdeniz’e olan ilgisidir. Çünkü; halihazırda Rusya petrol ve doğalgaz zengini olan bir ülkedir. Rusya dünya petrol rezervlerinin %6,4’üne (109.5 milyar varil) ve dünya doğalgaz rezervlerinin %17.3’üne (32.3 Trilyom metre3) tek başına sahiptir. Bu veriler ışığında amacının kendi ülkesindeki enerji ihtiyacını karşılamak olmadığını hepimiz bildiğimize göre, bu kadar yerli rezervi varken neden başka ülkelerdeki rezervlere sahip olmak istemektedir sorusunu sormalıyız. Hoş burada, Türkiyenin yerli petrol ve doğalgaz rezervi yokken dahi ve cari açığının en büyük miktarını enerji hammaddesi oluştururken, neden başka ülkelerdeki rezervlere sahip olmak istemediğimizi de kendimize sormamız gerekir.???
Peki kim bu Rosneft ve Gazprom?
Rusya petrol ve doğalgaz zengini bir ülke olmasına rağmen kendi ülkesi dışında ne arıyor?
Rusların sıcak denizlere inme hayali bu şekilde mi vücut buluyor?
Gazprom şirketi 1993 yılında, daha önce Gazprom Devlet Gaz Kurumu (Gazprom State Gas Concern) iken, anonim sermayeli, %50’den fazla hissesi devlete ait olan ve 459.600 çalışanı bulunan Gazprom şirketi olarak yeniden yapılandırılmıştır. 1998 yılında ise Rusya özelleştirme kanunları kapsamında halka açık bir şirket konumuna getirilmiştir. 2016 yılı ispatlanmış rezervi 173,3 milyar varil petrol eşdeğeri olan Gazprom’un Rusya haricinde 13 ülkede arama üretim varlıkları mevcuttur.
Rosneft şirketi ise 1995 yılında kurulmuş ve 2006 yılından itibaren Londra Borsasında işlem görmeye başlamıştır. 2016 yılı ispatlanmış rezervi 137 milyar varil petrol eşdeğeri olan Rosneft’in rezervleri ExxonMobil, Shell, BP ve Chevron gibi enerji sektörünün süper devleri olan şirketlerden daha fazladır. Rosneft’e en yakın rezervi olan ExxonMobil’in rezervi 82 milyar varil petrol eşdeğeridir.Ayrıca Rusya’nın haricinde 23 ülkede, arama üretim ve rafineri faaliyetleri göstermektedir
Rosneft, 2016 yılında toplam 265 milyon ton petrol eşdeğeri hidrokarbon üretmiştir. Qatar Investment Authority ve Glencore önemli hissedarları arasında olan Rosneft’in toplam 295.800 çalışanı ve tüm ticari faaliyetlerden elde ettiği 4988 milyar Ruble (~86.9 milyar $) geliri vardır. Yine petrol şirketlerinin en önemli başarı kriteri olan R/P (rezerv / üretim: üretilen rezervin ne kadarının, arama veya rezerv satın alma yöntemi ile yerine koyulduğu) oranı Rosneft için %148’dir. Bunun anlamı ürettiği her 100 varil yerine ilave 148 varil eklemiştir. Başka bir deyişle petrol şirketinin malvarlığı olan hidrokarbon varlıklarını bu oranda arttırmış zenginliğine zenginlik katmıştır.
Hali hazırda Rusya, kendi ülkesindeki petrol ve doğalgaz rezervleri ve ticari aktiviteleri ve bu iki şirket, artı diğer enerji şirketleri vasıtası ile lider konumunda olmasına rağmen, hem Doğu Akdeniz hem de Kuzey Irak’taki rezervlerin peşinde olmasının nedeni hem ticari hem de stratejiktir.
Şöyle ki; Doğu Akdeniz bölgesinde ki keşiflerin yanında, Amerika Jeoloji Kurumu’nun (USGS) tahminlerine göre bölgede 1,7 milyar varil alınabilir petrol ve 122 Tcf doğalgaz rezervi mevcuttur. Bu rezervlerin tahmini karşılığı yaklaşık 630 milyar $ değerindeki zenginliktir. Bu bölgedeki keşfedilmiş rezervlere sahip olabilmek ve yapılacak diğer keşifleri kontrol edebilmek, Rusya’nın, Türkiye’nin enerji merkezi olmasını ve de bölgeden Avrupa’ya gidecek gazın kontrolünü sağlamaktır. Rusya bu alandaki rezervlere sahip olduğunda, Türkiye enerji merkezi olsa bile kontrolü suyun başındaki, yani rezerve sahip olanın elinde olacaktır. Bu şekilde, buradan Avrupa’ya gidecek olan doğalgazın da fiyatını istediği gibi kontrol edebilecek ve kendisine, en önemli müşterisi nezdinde yeni bir rakip oluşmasını engellemiş olacaktır. Bu durum Avrupa’nın arz güvenliği stratejisine aykırı olsa da Rusya’nın amacı Avrupa’yı kendisi dışındaki alternatif doğalgaz kaynaklarından alıkoymaktır.
Yine Rusya’nın Kuzey Irak’ta hali hazırdaki karışıklık ve iç savaş ihtimaline rağmen, 400 milyon $’lık beş blok ve petrol boru hattının işletilmesi için anlaşması, tıpkı Gazprom’un Doğu Akdeniz’de yapmaya çalıştığı gibi hem stratejik hem de ticari bir hamledir. Ayrıca Gazprom şirketinin Kuzey Irak’ta üç ayrı blokta ortaklığı da mevcuttur. Yine burada göz önünde bulundurulan önemli nokta, bölgedeki rezervleri elde tutabilmek ki; söz konusu beş blok’un tahmini alınabilir rezervinin 670 milyon varil olduğu düşünülmektedir, ayrıca boru hattını kontrol ederek hem Türkiye’nin enerji merkezi olma durumunu hem de Kuzey Irak’tan ihraç edilen petrolün ve doğalgazın kontrolünü sağlayabilmektir. Ülkelerin en önemli stratejik konuları enerji hammadde güvenliğidir. Rusya da bu konuda işini şansa bırakmayan stratejiler geliştirerek sıcak denizlere inme hayalini bölgenin petrol ve doğalgaz kaynaklarını elinde tutarak gerçekleştirmektedir.
Rusya yükselen bölgesel güç olarak "Avrasyacılık" Projesinde İran ve Türkiye ile Astana/Soçi mutabakatları çerçevesinde bölgede etkinliğini koruyor. Türkiye ile sadece askeri değil aynı zamanda ticari/siyasi ilişkileri de var. Türk Akımı Boru Hattı Rusya için hayati önemde.Rusya "Kuzey Akım2" ile Baltık Denizi altından boru projesinde Almanya ile anlaştı ama ABD görev alacak şirketlere ambargo koydu. Proje yattı. Rus ekonomisinin nefes alabilmesi için mutlaka doğalgazını "Türk Akımı" üzerinden AB'ye satmak mecburiyetinde. Türkiye yine kilit ülke.
Başka bir deyişle, Rusya bölgedeki malum askeri varlığının yanında bölgenin enerji hammaddelerinin kaynağını elinde tutmak için adımlar atarak Avrupa, Türkiye ve başka ülkeler üzerinde stratejik ve mali kontrol sağlamak istemektedir. Aslında Rusya’nın kendi ülkesinde hidrokarbon rezervlerine söz konusu bölgelerdeki rezervleri de ekleyeceği gerçeği göz önünde bulundurulunca, fiyat belirleyen ve rezervleri kontrol eden bir enerji tröstü haline geleceğini tahmin etmek hiç de zor değildir. Ne demişler, suyun başını tutan suyu kontrol eder.
Comments
Post a Comment