Cemal ASLAN - Dogu Akdeniz Petrol & Gaz ve Enerji Panaroma

Rum lider Hristodulides, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi'nin daveti üzerine 17 Şubat'ta Kahire'ye gidecek. Mısır ile Güney Kıbrıs arasında sözde tek taraflı ilan edilen "Münhasır Ekonomik Bölgesi'nde" bulunan Afrodit ve Cronos bölgelerinde doğalgazın yeniden üretilmesi ve  ihraç edilmesi yönünde bir anlaşma imzalayacak. Ancak, Mısır, Mısırlıların kendi üretimlerinden daha pahalı olan Kıbrıs'tan gaz satın almayacak. Doğal gazın oluşumu, bileşimi ve maliyeti çok önemlidir... Güney Kıbrıs'ta bulunan Afrodit ve Cronos sahası kuru gaz sahasıdır. Afrodit ve Cronos sahasının geliştirilmesi ve gaz ihracat potansiyelinin değerlendirilmesi amacıyla bu alandaki üretimin %99'dan fazla metan gazı içerecek kadar kuru LNG'ye dönüştürülmesi ise oldukça maliyetlidir. Kıbrıs gazı ticari açıdan uygun değil. Ancak bu projenin hayal aşamasının ötesine geçememesinin çeşitli nedenleri var. Kıbrıs gazını Mısır'a mı satıyorsunuz? peki hangi fiyata? Mısır Ge...

Aralık 2024'te Suriye'deki Esad rejiminin çöküşü, ülkenin petrol ve gaz altyapısı ve bölgesel petrol ve gaz koridorlarındaki rolünü yeniden tartışmaya açtı. Türkiye, Suriye üzerinden boru hatları inşa ederek, Avrupa'ya enerji ihracatında kritik bir geçiş noktası olmayı hedefliyor. Ancak bu girişim, İsrail'in Doğal Gaz ihracatı ve bölgesel iş birliği stratejileri için yeni fırsatlar kadar riskler de barındırıyor. Türkiye-Katar Doğal Gaz Boru Hattı Esad rejiminin çöküşüyle birlikte, Türkiye ve Katar, Suriye üzerinden bir Doğal Gaz boru hattı inşa etme planlarını yeniden gündeme aldı. İlk olarak 2009’da önerilen bu proje, Suriye iç savaşı ve bölgesel anlaşmazlıklar nedeniyle ertelenmişti. Ancak Katar ve Suudi Arabistan arasında gelişen ilişkiler, bu planı yeniden uygulanabilir hale getiriyor. Türkiye için bu boru hattı, Avrupa’ya Rus olmayan Doğal Gaz kaynağı sağlama ve iç Doğal Gaz ihtiyacını karşılamada kritik bir rol oynayabilir. İsrail açısından bu plan, Avrupa il...

Türkiye, kış aylarında artan enerji talebini karşılamak için doğalgaz tedarik stratejilerinde önemli değişiklikler yapıyor. Devlet enerji şirketi BOTAŞ, Ocak ve Mart ayları arasında yedi LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) kargosunun teslimatını gerçekleştirecek. Bu karar, Azerbaycan'dan gelen boru hattı gazında yaşanan azalmayla bağlantılı. Şahdeniz Projesindeki Teknik Sorunlar Azerbaycan'ın Şahdeniz projesinden yapılan gaz ihracatında, BP'nin işlettiği Alpha platformundaki teknik sorunlar nedeniyle geçen hafta düşüş yaşandı. Şahdeniz, Türkiye, Gürcistan ve Avrupa’ya gaz tedarik eden önemli bir proje konumunda. BP'nin Bakü sözcüsü Tamam Bayatlı, Alpha platformundaki operasyonların yeniden başlatılması için çalışmalara devam edildiğini ancak gaz üretimi ve ihracatının yeniden başlaması için henüz kesin bir tarih bulunmadığını açıkladı. Platform, Şahdeniz projesinin üretiminin %36'sını gerçekleştiriyor. Kalan üretim ise Bravo platformundan sağlanıyor. Azerbaycan ve Ru...

Doğu Akdeniz’de keşfedilen doğal gaz rezervleri tüm dünyanın dikkatini bu bölge üzerine çekmektedir. Söz konusu coğrafyada gerek ulusal ve uluslararası aktörler gerekse büyük petrol ve gaz şirketleri faaliyetlerini sürdürmektedir. Doğu Akdeniz’de bulunan enerji kaynakları üzerinde başlıca Türkiye, KKTC, GKRY, Mısır, Suriye, Lübnan, Filistin ve İsrail ülkeleri hak sahibidir. Ayrıca söz konusu ülkelerden bazıları tarafından arama ve sondaj yapmak üzere ruhsat verilen birtakım büyük petrol ve gaz şirketleri bölgede faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu durum aslında bölgede uluslararası bir rekabet ortamının oluşmasına yol açmaktadır. Dolayısıyla Doğu Akdeniz’deki çatışma ve çekişme görüntüsü geçmişten günümüzeyoğun bir şekilde devam etmektedir.  Doğu Akdeniz’de bulunan hidrokarbon kaynaklarının büyüklüğü ile ilgili yıllardan beri birçok rakam telaffuz edilmektedir. Söz konusu rakamlardan bazıları gerçeği yansıtırken bir kısmı da spekülatif amaçlarla ortaya atılmaktadır. Doğu Akdeniz bölg...

AB, Rus gazını resmen aşamalı olarak kaldırıyor olabilir, ancak gerçekte Türkiye'nin Moskova'nın moleküllerini batıya doğru transit için yeniden paketlemesine yardımcı olma potansiyeli devam ediyor. Türkiye, doğudan batıya hacimleri aktarmak için bir gaz merkezi olarak konumlanmayı hedefliyor ve Azerbaycan ve Türkmen gazıyla birlikte, Rus gazını almaya istekli olan tüm Avrupa pazarlarına yeniden ihraç etme olasılığı var. Rusya, 2022'de Avrupa'ya ihracatındaki çöküşün ardından ve Ukrayna'dan geçen kalan akışların kesintiye uğraması riski arasında mümkün olduğunca fazla gazı batıya doğru akıtmaya istekli. AB'nin açıklanan amacı, Rus gazı ithalatını 2027'ye kadar neredeyse tamamen ortadan kaldırmak. Bu hedef ertelenebilir, ancak Rusya-AB ilişkilerinde radikal bir iyileşme olmadığı sürece Brüksel hedefi takip etmeye devam edecek. AB dışındaki ülkeler, Türkiye üzerinden doğrudan Rusya'dan daha fazla gaz satın alabilir. Ancak AB pazarları için, Rus gazının önc...

AB’nin doğal gazda Rusya’ya önemli derecede bağımlı olması, birliği yeni ve alternatif doğal gaz kaynakları ve güzergâhları aramaya zorlamaktadır. AB’nin Rusya ile kurduğu ekonomik ilişkilerin, son dönemde başta doğal gaz kesintileri, Ukrayna ve Doğu Avrupa ülkeleriyle yaşanan sorunlar nedeniyle gerginleşmesi üzerine, bu durumun siyasi ilişkilerine de yansıması sonucu birliğin doğal gaz güvenliğini tehlikeye atmakla birlikte yeni doğal gaz güzergâhları arayışı içinde olmasına neden olmaktadır. Bu kapsamda, Doğu Akdeniz’de son yıllarda yapılan doğal gaz keşiflerinin, Avrupa Birliği’nin ihtiyacını karşılamakla birlikte Türkiye’nin de içinde yer aldığı bölgede dengeleri değiştirebilecek bir potansiyele sahip olabileceği düşünülmektedir. Özellikle bölgede menfaatleri olan bölgesel ve küresel güçlerin bu keşiflerden pay alma çabaları sebebiyle bölge ülkelerinin ulusal çıkarlarını destekleyen siyasi, askeri ve ekonomik politikaları farklılık gösterebilmektedir. Bu sebeple yeni doğal gaz alan...

Uluslararası hukuka göre adaların deniz yetki alanlarının belirlenmesinde özel ve ilgili durumların göz önüne alınması gerekmektedir.  Uluslararası hukuka göre deniz yetki alanları belirlenmesinde hakkaniyete uygun sonuç ve üçüncü tarafların haklarını ihlal etmeyen karşılıklı mutabakat esastır. Bir coğrafi formasyonun ada olması ile deniz yetki alanına sahip olması bakımından doğrudan bir bağlantı bulunmamaktadır. Adaların hangi koşullarda deniz yetki alanına sahip olacağı ve etki derecesi ise ilgili hukuki koşulların varlığına bağlıdır. Adaların her koşulda ana karalar ile aynı deniz yetki alanlarına sahip olduğunu ileri sürmek hukuka aykırı ve yanlış bir tutumdur. Ege denizi ve Akdeniz’e uzanan deniz alanları gibi kendine has coğrafi özellikleri olan denizlerde, karasularının genişliğinin artırılması ve deniz yetki alanı belirleme konuları ilgili kıyı devletlerinin haklarını ihlal etmemelidir. Yunanistan’ın iddiasına göre, Meis adası Yunanistan’a yaklaşık 40.000 km2 deniz yetki a...