Cemal ASLAN - Dogu Akdeniz Petrol & Gaz ve Enerji Panaroma

Uluslararası hukuka göre adaların deniz yetki alanlarının belirlenmesinde özel ve ilgili durumların göz önüne alınması gerekmektedir; Deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasında temel kural olan hakça ve adaletli sınırlandırma ilkesini gözardı eden Yunanistan’ın bir takımada devletiymiş gibi gündeme getirdiği deniz yetki alanı iddiaları uluslararası hukuka aykırıdır ve uluslararası hukukta karşılığı yoktur.  Uluslararası hukuka göre deniz yetki alanları belirlenmesinde hakkaniyete uygun sonuç ve üçüncü tarafların haklarını ihlal etmeyen karşılıklı mutabakat esastır. Bir coğrafi formasyonun ada olması ile deniz yetki alanına sahip olması bakımından doğrudan bir bağlantı bulunmamaktadır. Adaların hangi koşullarda deniz yetki alanına sahip olacağı ve etki derecesi ise ilgili hukuki koşulların varlığına bağlıdır. Adaların her koşulda ana karalar ile aynı deniz yetki alanlarına sahip olduğunu ileri sürmek hukuka aykırı ve yanlış bir tutumdur. Ege denizi ve Akdeniz’e uzanan deniz a...

Deniz alanlarının sınırlandırılması sırasında çapraz çizgilerin kullanılması dünya çapında yaygın bir prosedürdür. Yeryüzünün küre şeklinden kaynaklanan eğim nedeniyle çapraz çizgiler kullanılmıştır. Dünyanın eğiminin oluşturduğu derecenin altını oymak, coğrafi gerçekliği baltalamak olur. Bu nedenle, 1998'de SSCB ile İsveç, 2000'de Umman ve Pakistan ve 2015'te Fransa ve İtalya arasında olanlar da dahil olmak üzere, birçok sınırlandırma anlaşmasının sınırlandırma sırasında düz çizgiler yerine çapraz çizgiler uyguladığı görülebilir. Uygun bir sınırlandırma ile uygunsuz bir sınırlandırma arasındaki farkı ayırt etmek için, uluslararası hukuktan türetilen ve deniz yargı alanlarının sınırlandırılmasında kullanılan ilkeleri kavramak çok önemlidir. Sınırlandırma süreci, uluslararası sözleşmelerden, mahkeme içtihatlarından ve bir uygulama geçmişinden türetilen ilkelerin bir karışımı tarafından yönetilir.Uluslararası mahkemeler, ilgili kıyı şeridinin coğrafi gerçeklerini dikkate alar...

1982 BMDHS, kıyı devletinin MEB içinde bir kısmı ekonomik amaçlı, bir kısmı yasama ve yargılama yetkilerini içeren egemen haklarını düzenlemektedir. Ancak sözleşme, üçüncü devletlere de bu deniz alanı üzerinde bazı haklar tanımaktadır. Ekonomik amaçlı faaliyetler ise üçüncü devletlerin münhasır ekonomik bölgedeki haklarına zarar vermemelidir.1982 BMDHS’ne göre, üçüncü devletler, kıyı devletinin hak ve yükümlülüklerine saygılı ve kanun ile düzenlemeleriyle uyumlu olarak serbestçe seyrüsefer, deniz üzerinden uçuş ve deniz altına kablo ve boru döşeme haklarına sahiptirler.  Kıyıları karşı karşıya ve yan yana devletler arasında münhasır ekonomik bölgenin sınırlandırılması/belirlenmesi konusunda, kıta sahanlığı sınırlandırılması için “Hakkaniyet İlkesi” kabul edilmiştir. Buna göre, MEB sınırlandırması, anlaşma yoluyla ve uluslararası hukuka uygun olarak hakça bir sonuca varacak şekilde yapılacaktır.  Kıyı devletinin MEB içerisindeki doğal kaynaklar üzerindeki hakkı; canlı doğal kay...

  "Takımada Devleti" nedir? Bir adanın, ana karalar deniz yetki alanına giremeyeceği, ana karalar arasındaki karşılıklı kıyıları kesemeyeceği gerçeğine dayanmaktadır. Yunanistan'ın HAKSIZ-HUKUKSUZ maksimalist iddialarının temelini anlamak gerekiyor.  Yunanistan'ın iddiaları, kendisinin bir "Takımada Devleti" olduğu tezine dayanmaktadır. BMDHS'nin 46. maddesi, "adaların tam yetkiye sahip olması için ülkenin takım adalardan oluşması" yani sadece adalardan oluşan bir ülke olması koşulunu öngörmektedir. Uluslararası deniz hukukunda, deniz yetki alanı anakara devletine farklı içerik ve nitelikte haklar ve yetkiler vermektedir. Yunanistan'ın adanın bir kısmını "anakara" olarak varsayan mesafe ilkesine dayalı açıklamalarının uluslararası hukukta karşılığı yoktur. Genişliği 400 milden az olan denizlerde, adalar da anakaranın kıta sahanlığı içinde olduğundan, anakaranın kıta sahanlığı esastır. Yunanistan, karasuları sınırını Girit ve Rodos...

Uluslararası deniz hukukunda deniz sınırı ve deniz sınırlandırması iki farklı kavramdır. Deniz hukukunda deniz sınırlandırması üzerine ihtilaf söz konusu ise, Sözleşme müzakereler yolu ile sorunun çözümlenmesini sadece hakça sonuç üretecek şekilde olması ile kabul eder, ayrıca bu sınır belirlemenin Birleşmiş Milletlere de tevdi edilmesini istemektedir. Sözleşmeye taraf olup olmamak deniz yetki alanları üzerinde haklara sahip olunmayacağı manasında değildir. Yani bir taraf sözleşme üyesi ise o uluslararası hukukun parçası denilemez. Amerika da 1982 Sözleşmesine taraf değil, İsrail de. Üye olsun olmasın her kıyı devletinin en baştan ve kendiliğinden doğal hakları vardır. Bu haklardan biri de kıta sahanlığıdır. Türkiye'nin madde 77 doğrultusunda zaten bu hakları var ve Doğu Akdeniz’de de bu yetkilerini 200 deniz mili alanda kullanabiliyor. Türkiye ana kara devleti olması münasebetiyle deniz sınırlandırmasında dikkate alınacak en önemli hususlardan olan hakça sonucun oluşmasında ulusla...

2000'lerin ortalarından bu yana, Kıbrıs, Mısır, İsrail ve Filistin Toprakları, Lübnan, Libya, Suriye ve Türkiye'den oluşan Doğu Akdeniz havzası, küresel jeopolitik eğilimlerin ortaya çıktığı önemli bir arena olarak ortaya çıkmıştır. Son yirmi yılda, güçlü ve kırılgan devletlerin karışımı, sorunlu bölgeler ile istikrarlı bölgeler arasındaki coğrafi konumuyla birleşince, önemli bölgesel ve küresel ilgi çekmiştir. Son yirmi yılda Doğu Akdeniz havzası: hiçbiri çözülmemiş ve hepsi önemli alevlenme potansiyeli taşıyan büyük, karmaşık iç savaşların ve devletler arası çatışmaların yeri olmuştur. 2011'deki Arap Baharı'ndan bu yana jeopolitik ve ideolojik rekabet için birincil arena olmuştur. Jeopolitik ve enerji manzarasındaki bu evrimler, son yıllarda bölgesel oyuncular arasında yerel güçleri gruplandıran minilaterallerin oluşumu gibi önemli bağlantıları hızlandırdı. Bölgesel güvenlik ortakları arayışı ve kendilerini Avrupa'ya enerji ihracat merkezleri olarak konumlandırma ...

Çeşitli paydaşların, uluslar ve uluslararası örgütler de dahil olmak üzere, rekabet eden çıkarlarının Doğu Akdeniz gaz anlaşmazlığının karmaşık dinamiklerine nasıl katkıda bulunduğunu inceliyorum. Türkiye'nin çatışmadaki duruşunu etkileyen jeopolitik ve jeoekonomik hususları vurgulayarak, bu faktörlerin nasıl kesiştiğini ve politika kararlarını nasıl yönlendirdiğini vurguluyorum.  Türkiye'nin Doğu Akdeniz'in gaz manzarasında kilit bir oyuncu olarak rolünü belirleme çabalarına ilişkin içgörüler sunuyorum ve bu anlaşmazlığın karmaşıklıklarını aşarken stratejik manevralarını, diplomatik angajmanlarını ve müzakerelerini araştırıyorum.  Türkiye'nin politikalarını inceleyerek, ulusun bu yüksek riskli çatışmadaki eylemlerinin altında yatan motivasyonlar ve stratejiler hakkında daha derin bir anlayış sağlıyorum.  Özetle, Doğu Akdeniz gaz anlaşmazlığının jeopolitiği ve jeoekonomisi hakkında kapsamlı bir analiz sunuyorum ve özellikle Türkiye'nin politikalarına odaklanıyorum. ...